54 yaşındaki Aziz İsa Elkun, bir Müslüman Uygur  olan annesi Hepizikhan’ın 2018’de  Çin işgal rejiminince gözaltına alınarak  adı bilinmeyen bir Çin tipi Toplama  kampına hapsedildiğini ve yıllar sonra   serbest bırakıldığını söyledi.

Çin Yönetimi  toplu tutuklama ve Çin tipi Toplama kampları kampanyasının başladığı  2016’dan bu yana  Uygur bölgesinde  “Yeniden Eğitim Merkezleri” adı altında ülke genelinde açtığı yüzlerce Çin tipi Toplama kamplarında  1-3 milyon arasında  olduğu tahmin edilen  Uygur Müslümanını gözaltına alınarak  her türlü kötü muamele,sağlıksız hayat şartları, yetersiz beslenme  baskı, zulüm ve işkenceler  altında  esir tutulduğu bu Kamplardan kurtulan Kamp mağdurlarının tanıklıkları ile kanıtlanmıştır. Ancak, Çin işgal yönetimi bütün bu kanıtlara ve  canlı tanıkların tüm bu anlattıklarını inkar ediyor  bu kampların “yeniden eğitim  merkezleri olduğunu öne sürüyor.  ve kötü muamele iddialarını reddediyor.

Aziz, 2017’den bu yana ilk kez konuştukları anı hatırlayarak, “Çok ağlıyordu ve benimle konuştuğu için çok minnettardı.

“Çağrının Çin polisi tarafından izlendiğini düşünüyorum, bu yüzden ne söylediğimize dikkat etmemiz gerekiyordu.

“Ben ona sağlığını soruyordum, o da ailesini soruyordu.”

Nisan 2024’ten bu yana annesiyle dört kez görüşebildi, son görüşme Ocak 2025’te gerçekleşti.

Çin polisinin aramaları dinlediğine inanıyor.

Aziz, “Annemle düzgün konuşamadığım için her gün depresyona giriyorum,” dedi. “Bunun bana hissettirdiklerini nasıl ifade edeceğimi bilmiyorum.”

Beş yıl önce BBC Aziz’le bir röportaj yapmıştı ve annesinin kampta hayatta olup olmadığını bilmediğini söylemişti.

Sincan’dan sürgün edilen akademisyen Aziz, Çin hükümetinin Uygur Müslümanlarına yönelik muamelesini kaleme aldı ve buna karşı çıktı.

Aktivizmi nedeniyle 1999 yılında Sincan’ı terk etmek zorunda kalmış ve 2001 yılında Londra’ya yerleşmiştir. Aziz şu anda İngiliz vatandaşıdır ve başkentte eşi ve üç çocuğuyla birlikte yaşamaktadır.

Aziz, “Topraklarımızda 20 milyon Uygur yaşıyor ve Çin hükümeti Uygurların anavatanlarıyla olan bağlarını koparmaya ve yok etmeye çalışıyor.

“İnsanlık tarihinde böyle bir şey yaşanmadı, benim kavrayış ve ifade gücümün ötesinde, vahşetin boyutu.”

BBC’nin 2022’de yaptığı bir araştırma, Sincan’daki kamplarda Uygurları İslami inançlarından uzaklaştırmak için şiddet ve işkence kullanıldığını ortaya koydu.

Newcastle Üniversitesi’nde Çin çalışmaları alanında uzman olan Dr. Joanne Smith Finley, “Aziz’in durumu, daha büyük hikayenin küçük bir örneği” dedi.

“Gördüğümüz şey, benim devlet terörü olarak tanımladığım bir kampanyadır.

“Devlet, Uygur Müslümanlarına yönelik terör eylemleri, toplu tutuklamalar ve zorunlu çalıştırma sistemini kullanarak herkesin korkmasını ve Çin’e sadakat göstermesini sağlayacak bir dehşet ortamı yarattı.

“İnsanlar Kur’an-ı Kerim’i yakıyor ve yurtdışındaki sadık akrabalarıyla irtibatını kesiyor.”

2022 yılında BM’nin hazırladığı bir raporda, Çin’i Sincan eyaletinde “insanlığa karşı suçlar” ve “ağır insan hakları ihlalleri” ile suçlamak için “güvenilir kanıtlara” sahip oldukları belirtiliyordu . Çin ise bunu yalanladı.

Aziz yalnız değil. Londra’da kamplarda birkaç aile üyesi bulunan birçok Uygur Müslümanı tanıyor.

Aziz, “Akrabaları Çince öğrenmeye, Çin komünist partisi hakkında, askeri tarzda bir disiplinle zorlandılar,” dedi. “Kampta bir kadın bile öldü.

“Her odada kameralar ve mikrofonlar var ve orada izleniyorlar. Uygurlar fiziksel ve ruhsal olarak aşağılanıyorlar. Bu kamplar hala var.”

‘Konuşmam lazım’

Aziz, İçişleri Bakanlığı’ndan annesine İngiltere’de bakabilmesi için izin istedi.

İçişleri Bakanlığı BBC’ye verdiği röportajı reddederek, “Hükümetin uzun süredir uyguladığı politika gereği bireysel vakalar hakkında yorum yapmıyoruz” dedi.

Sözcü, İngiliz vatandaşlarının geniş aile üyelerini Birleşik Krallık’a getirmeleri için otomatik bir hak olmadığını ancak şunları ekledi: “Yetişkin bakmakla yükümlü olduğu akraba rotası dahil olmak üzere aile kuralları kapsamında başvuruda bulunabilirler.”

Aziz, Çin hükümetinin annesine pasaport vermemesi nedeniyle bu yolun kendisi için işe yaramayacağını söyledi.

“İngiliz hükümetine çağrıda bulunuyorum ve anneme pasaport vermelerini istiyorum, böylece onunla birleşebilir ve ona bakabilirim” dedi.

“Ne kadar ömrü kaldığını bilmiyorum, bu yüzden konuşmam gerekiyor.”

Aziz, İngiltere’de kendisiyle aynı durumda olan çok sayıda Uygur adına konuşmak istediğini söyledi.

“Bu ailelerin çoğu konuşmaktan korkuyor çünkü aile üyelerinin bunun sonuçlarıyla karşılaşacağını düşünüyorlar,” dedi. “Asıl sorun bu.

KAYNAK : “https://www.bbc.co.uk/news/articles/crmjndmmnmno.amp?fbclid=I