15 Şubat (Cumartesi) günü, vefatının 15. yıl dönümü dolayısıyla Ankara’da “Merhum General Mehmet Rıza Bekin ve Doğu Türkistan’ın Milli Mücadelesi” başlıklı bilimsel bir sempozyum düzenlendi.

Bu konferansa Dünya Uygur Kongresi Vakfı, Uygur Akademisi, Doğu Türkistan Vakfı, Azafl Sosyal Yardımlaşma ve Kültür Derneği, Doğu Türkistan Araştırma Vakfı gibi çeşitli kurum ve dernekler ev sahipliği yaptı. Toplantıya İstanbul, İzmir, Ankara gibi illerden çok sayıda katılım oldu.

“Doğu Türkistan Bağımsızlık Yürüyüşü” ile başlayan toplantıda açılış konuşmasını yapan “Azafli Sosyal Yardımlaşma ve Kültür Derneği” Başkanı Avukat Şpilman Azafli, “20. yüzyılda iki kez kurulan ve kurulan ülke, Çin ve Sovyetler Birliği’nin oyunlarına dayanamadı ve kahramanlıklarıyla tarihe adını yazdıran Uygurlar, Uygur devletinin gücünü tarihte göstermeyi başardı.” dedi. Çin kaynakları incelendiğinde, tarih boyunca Çin’de yaşanan kıtlık dönemlerinde Uygur devletinin ve Uygurların refah ve refah içinde yaşadıkları, hatta bir Çin elçisinin (Song Hanedanlığı döneminde) bunu yazdığı çok sayıda kayıtta yer aldığı görülmektedir. “Bugün, Kurşat Uygurlarının torunlarıyla birlikte, merhum ‘Ordu Komutanı Mehmet Rıza Bekin ve Doğu Türkistan Mücadelesi’ konulu bu konferansı düzenlememiz bizim için çok önemli ve değerlidir.”

Açılış töreninde konuşan Dünya Uygur Kongresi Vakfı Başkanı Sayın Abdurreşit Abdulhamit, Mehmet Rıza Bekin’e olan saygısını dile getirerek şunları söyledi: “General Mehmet Rıza Bekin, davamızın devamı için çok çaba sarf etti ve önemli işler yaptı. Türkiye’de eğitim ve öğretim gören öğrencileri, şu anda Türkiye’de ve dünyanın farklı yerlerinde Doğu Türkistan milli mücadelesi davasında aktif olarak yer almaktadır.”

“Mehmet Rıza Bekin ve Doğu Türkistan Milli Mücadelesi” başlıklı sempozyumda, İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Abdulhamit Avşar, Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Alimcan İnayet, İstanbul Erkek Lisesi öğretmeni ve merhum Mehmet Rıza Bekin’in yakını Mehmet Eli Elioğlu ve diğerleri, merhum Mehmet Rıza Bekin’in hayatı ve eserleri hakkında konuşma yaptı.

Konferansta konuşan İstanbul İşletme Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdulhamit Avşar, merhum Mehmet Rıza Bekin’in “Doğu Türkistan Vakfı” başkanlığı yaptığı dönemde “Doğu Türkistan Sorunu”nun uluslararasılaşmasına katkı sağladığını vurguladı. “Doğu Türkistan meselesinin o dönemin zor şartlarında uluslararası bir boyuta taşınmasında merhum General Mehmet Rıza Bekin’in katkısından ayrı düşünülemez” dedi.

Konferansta konuşan Prof. Alimcan İnayat, özellikle Mehmet Rıza Bekin’in Uygur gençliğinin eğitimine yaptığı katkıları hatırlattı. Ona göre, merhumun çabaları sayesinde çok sayıda Uygur genci Türkiye’deki çeşitli üniversitelerde eğitim gördü. Bu öğrencilerden çıkan 30’dan fazla Uygur aydını şu anda Türkiye’deki çeşitli üniversitelerde öğretmen olarak çalışıyor ve dünyanın dört bir yanına dağılmış öğrencileri de Uygur sorununu uluslararasılaştırmak için aktif olarak çalışıyor ve kampanya yürütüyor.

Alimcan İnayet, merhum Orgeneral Mehmet Rıza Bekin’in de propaganda çalışmalarına ağırlık verdiğini söyledi. Merhum, Uygur gençliğini beslemek ve sistematik bir propaganda ajansı kurmak amacıyla ekonomik bir vakıf kurdu. Ayrıca Uygur sorunlarını tanıtmak için “Doğu Türkistan’ın Sesi” adlı bir dergi kurdu.

Alimcan İnayet, merhum Orgeneral Mehmet Rıza Bekin’in yurt dışında eğitim görüp Türk ordusunda görev yapan tek general olduğunu söyledi. Merhum, 1925 yılında Hotan şehrinde doğdu ve 1933 yılında Hotan Hükümeti Emiri olan merhum Muhammedin Buğra’nın kayınbiraderiydi. 1934 yılında “Doğu Türkistan Cumhuriyeti” dağılınca henüz dokuz yaşında olan Mehmet Rıza Bekin, kayınbiraderi, Milli Devrimci Muhammedin Buğra ile birlikte Afganistan’a kaçarak Kâbil şehrine yerleşti. 1938 yılında Mehmet İmin Buğra’nın girişimi ve dönemin Afganistan Büyükelçisi Mamurh Şevket Esendal’ın desteğiyle Türkiye’ye gelen Mehmet Rıza Bekin, Türk Maltepe Askeri Lisesi’nde okudu. 1944-1948 yılları arasında Türk Muhafız Ordusu Topçu Kıtası’nda eğitim gördü.

Merhum, mezun olduktan sonra 1948 yılında Türk ordusunda subay olarak göreve başladı. 1950 yılında Kore Savaşı başlayınca BM kuvvetlerine bağlı 1. Türk Alayı’nın topçu tabur komutanı olarak görev yaptı ve Çin ordusu ile Kuzey Kore’ye karşı savaşa katıldı. Savaştaki üstün hizmetlerinden dolayı kendisine “Gazi” unvanı ve altın madalya verildi. Kore Savaşı’ndan kahraman rütbesiyle dönen Mehmet Rıza Bekin, Türk Ordusu’nda general ve askeri danışman olarak ülkede önemli görevlerde bulundu. 1973 yılında Tümgeneralliğe terfi etti. 1977 yılında ordudan emekli oldu. 1986 yılında İstanbul’da kurulan “Doğu Türkistan Vakfı”nın başkanlığını aktif olarak yürüttü ve Türkiye’de milli davanın statüsünü yükseltti.

Muhammed Rıza Bekin, 1992 yılında Türkiye’de toplanan “Doğu Türkistan Milli Meclisi”nin fahri başkanlığına, 1998 yılında Türkiye’de kurulan “Doğu Türkistan Milli Merkezi”nin başkanlığına, 2004 yılında da Almanya’da kurulan ve halen devam eden Dünya Uygur Kongresi’nin fahri başkanlığına seçildi.

Merhum Orgeneral Mehmet Rıza Bekin, 16 Şubat 2010’da, 85 yaşındayken rahatsızlığı nedeniyle Ankara’da vefat etti.