TARİHTE TÜRK ÇİN İLİŞKİLERİ VE GÜNÜMÜZDE DOĞU TÜRKİSTAN’İN DURUMU

Nihat KAŞIKÇI

Dünyanın en kalabalık ülkesi unvanını 2024 yılında Hindistan’a kaptıran Çin, 1 milyar 417 milyon nüfusuyla, en kalabalık 2. ülke durumundadır. Dünya ekonomisinden aldığı pay itibarıyla ABD’den sonra 2. sırada yer alan Çin’in, yakın bir gelecekte ABD’yi geçerek, liderliği ele alması bekleniyor.

Türk-Çin ilişkileri, tarih boyunca hem çekişmeli, hem de birbirine ekonomik-ticarî bakımdan bağımlı şekilde yürümüştür. Egemenlik alanları bakımından, iki ülke arasında zaman zaman gel-gitler yaşanmış; hatta 630’da Çinlilere yenilen Göktürkler, 50 yıl boyunca Çin esareti altında kalmıştır. Kürşat’ın 39 arkadaşıyla Çin’e karşı isyanı da bu döneme denk gelir. 682’de bağımsızlığı kazanan Göktürkler, Çin’e karşı 46 kez başarılı sefer düzenledi.

Türklerle olan çekişmeli ilişkiler, Çinlilere Çin Seddi’ni yaptırdı. Yan kollarıyla birlikte 21 bin 196 km olan Çin Seddi’nin günümüze ulaşan bölümü yaklaşık 2 bin 500 kilometredir.

Türkiye Çin İlişkileri Çin’in Uygur Soykırımının Gölgesinde yürütülmektedir

Günümüzde Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Çin’le ilişkileri, Çin’in 1949’da işgal ettiği Doğu Türkistan’da yaşayan  Türklere yaptığı baskı, zulüm ve  etnik soykırım uygulamalarının   baskıların gölgesinde yürümektedir. Çin’in ekonomik gelişmesini baskılamaya çalışan ABD, bu uğurda Uygur Türklerinin bu dramatik durumunu  Çin ile olan mücadelesinde    kullanmaya çalışmaktadır. Ancak, Çin’in  Doğu Türkistan Türklerine yönelik bu baskı ve zulmü  konusunda Çin’in  kısıtlamaları yüzünden   bölge hakkında sağlık haber almayı önlemektedir. Bu durum ise zaman zaman  Türk-Çin ilişkilerinde olumsuz ortam yaratmaktadır.   

Her şeye rağmen Türkiye ile Çin arasındaki ilişkiler, biraz da ekonomik-ticarî bağların sıkılığının da etkisiyle, ılıman bir iklimde yürümektedir.

Türkiye’nin, komşularının yanı sıra çok sayıda dünya ülkesiyle olan ilişkilerini ve ‘Sıfır Komşu’ eleştirilerine karşılık, saha gerçeklerini özetlemeye çalıştığımız bu dizi yazı, biraz daha devam edecek.

Okurların sabır ve anlayışına sığınarak…

KAYNAK : https://www.yeniankara.com.tr/yazarlar/nihat-kasikci/buyurun-sifir-komsu-meselesine-4-95805