Teklimakan Uygur Yayınevi Başkanı Abducelil Turan konuşuyor. 29 Ekim 2024, İstanb
29 Aralık’ta İstanbul’da “Teklimakan Uygur Yayınevi ve Yurt Dışında Uygur Yayıncılığı” konulu bir toplantı düzenlendi. “Teklimakan Uygur Yayınevi” başkanı Abdujelil Turan’ın Uygur yayıncılık alanına yaptığı katkılar hatırlandı ve övüldü.
Tanıma konferansı, Abdul Jalil Turan, Dr. Rishat Abbas, Abdulhakim Idris, Shahid Abbas, Ali Ekber Hajim, Omar Kan ve Ishsan Abdul Wali ve Abdul Shukur Muhammad’in arkadaşları da dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanından Uygur aktivistleri tarafından ortaklaşa düzenlendi. Konferansa ABD, Kanada, Avustralya, Almanya ve Türkiye’den 300’ü aşkın kişinin yanı sıra 300’den fazla kuruluş, aktivist, yazar-araştırmacı ve din adamı katıldı.
Toplantı, “Kuran-ı Kerim” okunması ve Sayın Abduljalil Turan’ın yaşam faaliyetlerini tanıtan belgesel filmin gösterimi ile başladı.
Dünya Uygur Kongresi (WUC) eski başkanı Sayın Shav İsa, Türkiye’ye girişinin yasaklanması nedeniyle toplantıya video mesaj gönderdi. Bu tebrik mektubunda, Abdülcelil Turan’la Türkiye’de tanıştıkları 1994 yılından bu yana yaşadıkları mücadeleleri, bu süreçte karşılaştıkları sıkıntı ve zorlukları nasıl aştıklarını hatırlattı. Şu sözleri dinleyicilerin özel ilgisini çekti: “Sayın Abdujeleel Turan, ulusal yayınevimizin yurt dışında ayakta kalmasında önemli ve kilit rol oynayan bir meslektaşımızdır. Hem dini hem de milli değerlerimize dayanarak bu çalışmayı sürdürdü. Ayrıca “Uygurlar”, “Hunların Kısa Tarihi”, “Doğu Türkistan Tarihi” gibi mücevher niteliğindeki eserleri yeniden yayımlayarak milli yayınevimizin ve milli tarihimizin korunmasında önemli rol oynadı. Anavatanda yasaklanmış, anavatan insanlarımızın okuyamadığı kitaplar.
Sayın Wang Isa, konuşmasının sonunda, devrimcileri, yazar-şairleri, halk figürlerini ve milletin değerlerini korumak için çalışan katkıda bulunan kişileri ölümlerinden sonra değil, değerlendirme ve tanıma geleneğini sürdürme arzusunu dile getirerek, ama yaşamları boyunca.
Toplantıya DSU Başkanı Sayın Turvanjan Alaudun da video mesaj gönderdi. Tebrik videosunda şunları söyledi: “Milli hareketimiz için ve milli değerlerimizi korumak için özel fedakarlıklar yapan Abducelil Turan gibi emeği geçenlerimizi takdir etmeye, onurlandırmaya ve bu güzel anıyı sürdürmeye odaklanmalıyız. Çünkü bu tür bir tanınma diğer kardeşlerimize de ilham verecek ve Abdujelil Turan gibi birçok katkı sağlayanın oluşmasına vesile olacaktır.
Uygur Akademisi Başkanı, farmasötik araştırma bilimcisi Dr. Rishat Abbas, toplantıya bizzat gelemediği için videolu tebrik gönderdi. şöyle konuştu: “Kardeşimiz Abducelil Turan, hicret hayatı boyunca 30 yılı aşkın bir süre boyunca vatan içinden ve dışından Uygurlarla ilgili birçok kitap toplamış ve yurt dışında yazılan Uygurlarla ilgili kitapları yayınlamak üzere İstanbul’da ‘Teklimakan Uygur Yayınevi’ni kurmuştur. Bilindiği gibi Çin hükümeti 2017 yılından bu yana ülkemizde asimilasyon ve soykırım politikası uygulayarak Uygur dilini eğitimden yasaklıyor, birçok değerli eseri toplayıp yok ediyor ve devam eden Uygur soykırımına “Tutarlı ve proaktif bir rol üstleniyorsunuz. Oyun dava sürecimiz için çok önemli.”
Toplantıda Orta Amerika’daki “Uygur Araştırma Merkezi” müdürü Sayın Abdulhakim İdris özel bir konuşma yaptı. İfadesine göre, Abdülcelil Turan’ı 1986 yılında Mısır’a eğitim için gittiği çocukluğundan beri tanıyor. orada birlikte okuduk. Konuşmasında Abdur Celil Turan’ın yurt dışına çıktığından beri sürekli kitap topladığını, kitap ve dergiler yayınladığını ifade etti. Bu nedenle sadece Türkiye’de değil, Batı ülkelerinde de birçok araştırmacı tarafından Onu iyi tanıdığını ısrarla vurguladı. Ona göre Sayın Abdujalil Turan’ın kitap yayınlama çalışmaları durmadan devamlılığı devam etmektedir. Devam etmesi özellikle takdire şayandır.
Sayın Abdulhakim İdris’e göre Sayın Abduljalil Turan, etnik ve dini bilgileri birleştirerek her iki alanı birbirinden ayırmak yerine önemli görmüş, Uygur halkına miras bırakma yönünde yaptığı çalışmalar gerçekten teşekkürü hak etmektedir. Konuşmasının sonunda Sayın Abdur Celil Turan’a her zaman destek vereceğini, eşi Cemile Gül ve tüm ailesine saygılarını sunacağını belirtti.
Toplantıda “Uygur Hareketi” örgütünün başkanı Sayın Abbas da ayrı ayrı konuştu. Abdul Celil Turan’ın bilimsel çalışmaları hakkında yorum yaptı ve onun Çin hükümeti tarafından yok edilen ve yasaklanan yüzlerce şaheseri yeniden yayınlama ve toplama konusundaki cesaretini övdü. Bu sayede Uygur dili, edebiyatı, tarihi, kültürü ve gelenekleri ile Uygur ulusal kimliğinin manevi kaynaklarına ilişkin eserler yok olmaktan kurtarılmıştır. Bu durumları anlatarak, “Sayın Abducelil Turan bu açıdan milli kültürümüzün mükemmel bir koruyucusudur.” dedi.
Toplantıda konuşan “Doğu Türkistan Alimler Birliği” Başkanı Dr. Ulimajan Bogda, Başkan Yardımcısı Abdusalam Ulima, Sirajiddin Azizi de Sayın Abducelil Turan’ı ve yayıncılık alanındaki akademik çalışmalarını övdü.
Son olarak “Teklimakan Uygur Yayınevi” Başkanı Abdul Celil Turan bir konuşma yaptı. Konuşmasında, mutluluk ve sıkıntı anlarında bile durmadan kitap yayınlamaya devam ettiğini, milleti ve dini için elinden geleni yapmaya çalıştığını söyledi. Ayrıca yıllar boyunca desteklerini esirgemeyen arkadaşlarına, takım arkadaşlarına, akıl hocalarına ve ailesine de teşekkür etti.
Etkinlikte Sayın Abduljalil Turan’a özel tunik ve şapka hediye edildi. Tebrik töreni, bazı arkadaşları ve ekip arkadaşlarının kendisine değerli hediyeler takdim etmesiyle sıcak bir atmosferde sona erdi.
