New York Times, 2 Aralık’ta, Amerika Uluslararası Din Özgürlüğü Komisyonu eski başkanı, avukat ve insan hakları savunucusu Nuri Türkel’in annesinin, ABD’deki çocuklarının yanına gitmek üzere Çin’den ayrıldığını bildirdi.

Raporda, Çin polisinin bir hafta önce Nuri Türkel’in Kaşgar’daki ailesinin yanına giderek annesi Ayşem Mamut Hanım’a valizini toplayıp polisle birlikte gitmesini söylediği belirtildi. Ayşem Mamut Hanım da diğer Uygurlar gibi bir kampa ya da hapishaneye götürülüp yıllarca iz bırakmadan kaybolmanın hayalini kuruyordu. Beklenmedik bir şekilde dört gün sonra Amerika Birleşik Devletleri’ne geldi ve 20 yıldır görmediği iki oğlu ve torunlarıyla tanıştı.

Geçen hafta ABD ve Çin hükümeti mahkumları takas etti ve Çin hükümeti üç Amerikan vatandaşını serbest bıraktı. İki ülke arasındaki anlaşma uyarınca Çin hükümeti, bu rehinelerin yanı sıra Aysham Mamut Hanım ve biri Amerikan vatandaşı olan diğer iki Uygur’un da Çin’den ayrılarak ABD’ye gelmesine izin vermeyi kabul etti. Bu, Çin hükümetinin 2005 yılında ABD hükümetinin talebi üzerine Rabia Kadir’i serbest bırakmasının ardından Uygurların Çin’den ayrılıp yeniden ABD’ye gelmelerine olanak sağlamak için yapılıyor.

Raporda, Uygur insan hakları savunucularının anavatanlarındaki aile üyeleriyle buluşamamasının uzun süredir ciddi bir sorun olduğu ve ABD hükümetinin bu sorundan her zaman endişe duyduğu belirtildi. Aralarında Başkan Zhou Bai’nin de bulunduğu eski Başkan Donald Trump, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile yaptığı görüşmelerde Nuri Türkel’in annesinin ABD’ye iade edilmesinden iki kez bahsetmişti.

Raporda, Nuri Türkel’in anne ve babasına kavuşma çabaları ve annesinin Çin’den kaçarak ABD’ye gelişinin arka planı anlatılıyor.

://www.rfa.org/uyghur/qisqa_xewer/turi-turkel-amerika-12022024130834.html