UYGUR İNSAN HAKLARI SAVUNUCUSU Dr.TOHTİ’NİN ACIKLI HİKAYESİ

        Çin’in Uygur Türkleri’ne karşı uyguladığı akıl almaz baskı ve işkence bütün hızı ile sürüyor. Şimdi de, Çin Uygur Türkleri’nden Prof. Dr. İlham Tohti’yi, “Ayrıcılıkcılığı ve terörist eylemi teşvik etmek” suçlaması ile tutuklanıp cezaevine konuldu. Tohtiyi, Çin işgali altındaki Doğu Türkistan’da insan hakları ve Çin sömürgeciliğine karşı çıkan bir insan hakları savunucusu olarak biliniyor.

Necdet BULUZ

Değerli kardeşimiz Yücel Tanay, geçenlerde konu ile ilgili olarak bir kampanya başlattıkları açıkladı. Tutuklanan Prof. Dr. İlham Tohtiyi için “Tutukluluğuna son” çağrısı ve imza kampanyası başlatıldı. Bu çağrıya ve kampanyaya duyarsız kalınmaması gerektiğinin altını çizelim.

Bu çok değerli bilim adamı ve insan hakları savunucusu hakkında Yücel Tanay’ın bize ilettiği Tohtiyi ile ilgili bir yazı var. Bu yazıda Tohtiyi’nin açıklı hayat öyküsü, mücadelesi, bugünlere gelişi anlatılıyor. Konumuz çerçevesinde olduğu için bu yazıdan önemli alıntıları sizlerle paylaşmak istedik:

İlham Tohti,1966 yılında Kaşgar’a bağlı Artuş ilçesi Üstüntağ kenti, Şoruk köyünde bir çiftci ailesinde dünyaya geldi. İlk,orta ve Lise öğrenimini Artuş’ta tamamladı. Pekin Merkezi Milletler Üniversitesi İktisat Fakültesini tamamladı ve aynı Üniversitede öğretim üyesi oldu. Tohtı,Uygur meselesinin Çin anayasası ve Sözde Özerk bölge yasaları ile evrensel hukuk ve insan hakları çerçevesinde dialog ve barışçıl yöntemler temelinde çözüme kavuşturulması düşüncesini benimsedi ve bu yönde bir çok çalışmalar yaptı.Pekin’de öğrenim gören Doğu Türkistanlı öğrencilere milli bilincin güçlendirilip geliştirilmesine yönelik çeşitli sahalarda çalışmalar yaptı.Onlara “Liksiye Sözleş” (Uygurlarla ilgili belirli konularda Fikirlerini Açıklama )adı altında peryodik olarak konferanslar tertip etti. Yabancı ve Çinli Bilim adamları, yerli yabancı Gazeteciler Çinli demokrat aydınlar,entellektüeller ile tanıştı ve dialog kurdu.Bir çokları ile özel dostluklar tesis etti. Bunlardan en önemlilerinden biri de halen hapiste bulunan ve 2010 yılında Nobel Barış Ödülüne layık görülen Çinli yazar ve siyaset bilimci Liu Xiao Bo’dur. Bunları Soydaş ve dindaşlarına Çin yönetimince uygulanan baskı,zülum,etnik soykırım ve ekonomik ayrımcılık,kültürel genosid ve hak ihlalleri hakkında bilgilendirdi. Onların Uygur problemi ile ilgili fikir ve görüşlerini kamu oyuna yansıtmalarını sağladı. Çinli muhalif aydınların toplandığı çeşitli mahfillere iştirak etti. Bu mehfillerde Uygurların maruz kaldığı haksızlıkları ve Doğu Türkistan’daki insan hakları ihlallerini batı ve Çin kamu oyunda sürekli dile getirdi. Pekin’de bulunan yabancı misyon temsilcileri, batılı haber ajansaları ve STK.ları temsilcileri Doğu Türkistan ile ilgili kendisinin görüş ve düşüncelerine baş vuruyorlardı.O bütün bu faaliyetlerinde çok iyi bildiği yasalara Uygun şekilde hareket ediyordu..Yabancı STK.ların ve insan hakları kuruluşları temsilcileri ve uluslar arası medyanın Uygur problemi konusunda Pekin’de müracaat ettiği tek UYGUR AYDINI olarak biliniyordu.Evi bir kısmı Doğu Türkistan’dan getirilen Uygur ve Kazak Türkü özel yetiştirilmiş polislerle Özel Çin güvenlik birimlerince sürekli gözetim altında bulunduruluyor temasları ve faaliyetleri sürekli gözetleniyordu.

2012’de Nobel ödüllü Çinli yazarLiu Xiao Yu’yu hapishanede ziyaret etmek isterken göz altına alındı.

2010 yılında Ege Üniversitesince düzenlenen 4. Türk Dünyası Kültür Şölenine davet edildi.Türkiye’ye gelmek üzere yola çıkarken, Pekin hava alanında Çin polisince göz altına alındı. Türkiye yerine zorla trene bindirilerek Çin’in bir sahil kasabasında 15 gün süre ile mecburi ikamete tabi tutuldu.

Geçen yılın Ocak ayında ABD,Yale Üniversitesinin daveti üzerine bu ülkeye giderken,uçağa binmesine izin verilmedi ve ziyareti engellendi.

İlham Tohti’nin tutuklanmasının ardından Merkezi Milletler Üniversitesinde öğrenim gören ve onunla temas halinde olan bir çok Uygur öğrencide tutuklanmıştır. Geçen yılın Temmuz ayında onun öğrencilerinden ve Uygurbiz sitesinnin editörlerinden İstanbul Ün. Sosyoloji ana bilim dalı master öğrencisi Mattalip Emin ailesinini ziyaret için ülkesine giderken,Pekin’de tutuklanmış ve 79 gün sonra pasaportu ve İstanbul Emniyet Müdürlüğünce verilen İkamet belgesine el konulmuş Hoten’de yaşayan ailesinin yanında mecburi ikamet ile gönderilmiş ve Türkiye’ye dönmesi engellenmişti. İlham Tohtı’nin tutuklanmasından sonra, Hoten’de ailesinin yanında yaşayan Muttalip Emin’in de polislerce gözaltına alındığı bildirilmektedir.

Çin işgalci yönetiminin Uygurlara sanal alemde de özgürlük tanımadığı Tohtı’nın yönettiği “UYGURBİZ” sitesinin de Resmi Çin Hackkerlerince haçklendiği ve kapatıldığı bilinen bir gerçek.

Konunun uzmanları Çin’in yeni diktatörü Şi Cin Ping başkanlığında toplanan Çin Komünist Partisi Merkez Komitesinin Doğu Türkistanda “Uygur Özerk bölgesinde İstikrarın Sağlanması” temalı toplantının ardından İlk icraat olarak Pekin’de Uygurların Yegane sesi olarak bilinen Prof.Tohtı’nın tutuklanmasınin manidar olduğunu bildiriyorlar.Bu tutuklanmanın yeni bir tutuklanma dalgasının ve yeni baskı ve hak ihlallerinin habercisi olduğu konusunda birleşiyorlar.

Türkiye’deki sözde insan hakları savunucularının İlham Tohti olayına duyarsız kalmalarının nedeni belki de İlham Tohtinin bir Uygur Türkü olmasıdır, onlar için insan hakları Kürt ve Ermeni hakları olarak görüyorlar,Tohtinin özgürlüğü konusunda duyarlı olan kesimler sadece Türk milliyetçileri..

Prof.İlham Tohtı Doğu Türkistanlı ,Batı Türkistanlı entelektüellerce Ünlü Tatar aydını ve mücadele adamı Sultan Galiyev’e atfen “Uygurların 21.yüzyıldaki Sultan Galiyev” ‘i olarak anılıyor,Türklüğün Yeni kutbu olarak kabul ediliyor.

Doğu Türkistanlı Uygur Hakları savunucusu ilham Tohtinin özgürlüğüne kavuşması için düzenlediğimiz kampanyaya destek olalım.

Kaynak : İstanbulgazetesi.com