UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
26 Batılı ülke Parlamenterlerinin üye bulunduğu Uluslararası Parlamenterler Birliği bir bildiri yayınlayarak Çin’in işgalindeki Doğu Türkistan’da uyguladığı baskı, zulüm ve etnik soykırım cinayetlerinden kaçarak Tayland’a sığınan ve 10 yıldan beri bu ülkede tutuklu bulunan 48 Uygur Türkü’nün bir an önce serbest bırakılması çağrısında bulunduğu açıklandı.
Açık mektupta, Tayland cezaevlerinde 10 yıldır hukuksuz ve haksız bir şekilde alıkonulan tutuklu Uygurların durumlarının kötü olduğu, onların aile üyeleri ve avukatlarıyla iletişim kuramadıkları, insan hakları ve sağlık durumlarının endişe verici olduğu de belirtildi. Mektuba 26 ülkeyi temsil eden Birlik üyesi 50 milletvekili tarafından imzalandığı bilgisine de yer verildi.
Çağrı Mektubu BM. İnsan Hakları Yüksek Konseyi’ni de İletildi
Uluslararası Parlamenterler Birliği Tayland yönetimi için kaleme aldığı bu çağrı mektubu ile birlikte merkezi İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunan BM. İnsan Hakları Yüksek Konseyi Başkanı Yüksek Komiser Flippo Grandı’ye ayrı bir mektup yazarak İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinin 2014’ten beri bu ülkede tutuklu 48 Uygur tutuklunun serbest bırakılması için Tayland yönetimi nezdinde girişimlerde bulunmasını da talep etti. Mektupta ayrıca, Tayland yönetiminin tutuklu Uygurlara yönelik tutumu ile kötü hapishane şartlarının iyileştirilmesi ve diğer insana konulara dikkat etmelerini de talep etti.
Mektup New York Times Gazetesinde de Yayınlandı.
Uluslararası Parlamenterler Birliği’nin 10 yıldan beri tutuklu 48 Uygur Türkü’nün serbest bırakılması için Tayland yönetimine yönelik bu çağrı mektubu dünyanın önde gelen ve prestijli gazetelerinden New York Times gazetesinde de yayınlandı. Gazete, bu açık mektupla birlikte New York Times, 8 Kasım’da Çin zulmünden yurt dışına kaçan Doğu Türkistanlı Hasan İmam isimli genç Uygur’un başından geçenlerini anlattığı bir raportajına da yer verdi. Ayrıca, Çin’in Doğu Türkistan’da yaşayan Türk halklarına yönelik insanlık suçları ile etnik soykırım cinayetlerinden kaçarak Myanmar,Vietnam üzerinden Tayland’a sığınan ve bu ülke yönetimi tarafından gözaltına alınan Uygurların sayısını, neden yurt dışına kaçtıklarını konularına da yer verdi. Bu sığınmacıların on binlerle ifade edilen büyük bir kısmının Türkiye’ye gittiklerini ve bunlardan yaklaşık 110 kişinin 09 Temmuz 2015’de Tayland yönetimince insan hakları ve mülteciler sözleşmesi hükümlerine aykırı olarak Çin’e teslim edildikleri bilgisini de paylaştı. Çin’e teslim edilen 100 kadar Uygur sığınmacının Çin’e nasıl ve ne şekilde geri gönderildiğini anlatan özel bir haber yayınladı. Tayland cezaevlerinde şu anda 48 tutuklu bulunduğu ve bu tutuklu Uygurların üzücü ve endişeli durumları da detaylı bir şekilde vurgulandı.
Tayland’a Sığınan Uygur Türkleri
Çin’in işgalindeki Doğu Türkistan’da yaşayan Uygurlar başta diğer Türk halklarına yönelik baskı, zulüm ve etnik soykırım uygulamalarından kaçan on binlerce Uygur 2014 yılında merkezi Çin’i boydan boya geçerek ve binlerce Km. yol katederek Myanmar,Vietnam ve Tayland’a sığınmışlardı. Bu sığınmacılardan bir İslam ülkesi olan Malezya’ya ulaşabilen on binlerce kışı Türkiye devletimizce uçaklarla Türkiye’ye getirilmiş ve Çin’i iade edilmekten kurtarılmıştı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne (HRW) Güneydoğu Asya ülkelerine sığınan bu Uygur kaçkınlarla ilgili bir rapor yayınladı. Bu rapor ana başlıkları ile şöyle ;
- Tayland’a sığınan Uygurlardan 2014’ten bu yana Tayland’da yaklaşık 350 Uygur gözaltına alındı ve bunların 172’si Temmuz 2015’te Türkiye’ye nakledildi.
- Bu Uygur sığınmacılardan 109 kişi, Çin’in baskısı altında Çin’e teslim edildi. Bunlardan bir kısmı ise o tarihten beri hiç bir iz bırakmadan ortadan kayboldu.
- Tayland Hapishanelerinde şu anda 50 Uygur Türkü çok kötü yaşam koşullarında tutuluyorlar.
- 2022 ve 2023 yıllarında bu tutuklu Uygur sığınmacılardan Abdullah Abdulaziz ile Mehmet Tohti Mehmet Kurban(Mettohti Metkurban) adlarında iki Uygur tutuklu hastalık ve Cezaevlerindeki kötü hayat şartları nedeniyle hayatlarını kaybetti.
