ئاسىيە ئۇيغۇر: بۇزغۇچى: چېن چۈۋەنگو ۋە ج ك پ ئاخىرىدا ئۇيغۇرلارغا قىلىنغان ئىرقىي قىرغىنچىلىققا ھۆكۈم قىلىنىدۇ

ئاسىيە ئۇيغۇر

(ماقالە خىتاي تىلىدىن تەرجىمە قىلىندى)

بۇزغۇچى: چېن كۇاڭگۇ ۋە ج ك پ ئاخىرىدا ئۇيغۇرلارغا قىلىنغان ئىرقىي قىرغىنچىلىققا ھۆكۈم قىلىنىدۇ!

BERICHT BY 2020-يىلى 26-ئاۋغۇست
2019-يىلى 11-ئايدا ، خەلقئارا تەكشۈرۈش مۇخبىرلىرى بىرلەشمىسى جۇڭگو ھۆكۈمىتىنىڭ ئىچكى ھۆججىتىگە ئاساسەن ، ج ك پ نىڭ شىنجاڭدىكى جازا لاگېرلىرىنى سىستېمىلىق پىلانلىغانلىقى ۋە قانداق قۇرغانلىقىنى ئاشكارىلىدى. گوللاندىيەدە ياشايدىغان ئاسىيې ئابدۇلاھاد پاش قىلغۇچى ئىدى ، يېقىندا ئۇ يەنە ئىلھا ئىدى. ئىلخام توختى ئىنستىتۇتى (ئىلخام توختى ئىنستىتۇتى) تەرىپىدىن يېزىلغان ماقالىدە ، شىنجاڭ ئاپتونوم رايونلۇق دائىمىي كومىتېتىنىڭ كاتىپى چېن كۇاڭگۇنىڭ ج ك پ نىڭ ئۇيغۇرلارغا قارىتىلغان ئىرقىي قىرغىن قىلىش سىياسىتىنى يولغا قويۇشتىكى جىنايىتى سانالغان.

تۆۋەندىكىسى تولۇق تېكىست:

2020-يىلى 8-ئاينىڭ 29-كۈنى ، جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيە مەركىزى كومىتېتى سىياسىي ئىدارىسىنىڭ ئەزاسى چېن كۇاڭگۇنىڭ شىنجاڭغا خىزمەتكە يۆتكىلىپ كەتكەنلىكىنىڭ 4 يىللىقى. چېننىڭ باستۇرۇش ھۆكۈمرانلىقىدىكى تۆت يىلدا ، ئۇيغۇرلار مىسلى كۆرۈلمىگەن ئازاب-ئوقۇبەتلەرنى باشتىن كەچۈردى ، شۇنداقلا ناتسىستلار چوڭ قىرغىنچىلىقى مەزگىلىدە يەھۇدىيلارنىڭ جازا لاگېرلىرىدا ۋە مىللىي تازىلاشتا تۇتۇپ تۇرۇلدى.

كۈتۈلمىگەن چەمبىرەكتە ئەزەلدىن جامائەت پىكىرىدە تۇرۇپ كېلىۋاتقان CCP ئۈچۈن ، ئاتالمىش «شىنجاڭ قايتا تەربىيىلەش لاگېرى» سىرتتىن كەلگەن جامائەت پىكىرىنىڭ قاتتىق تەنقىدىگە ئۇچرىغاندىن كېيىن ، چېن كۇاڭگۇ يەنىلا تەۋرەنمەي «شىنجاڭ 1-رەھبىرى» ئورنىدا قەتئىي ئولتۇرالايدىغان بولدى. ئادەتتىكى كىشىلەرگە قارىغاندا «ئالاھىدە». بۇ «كەسىپ» نىڭ ئارقىسىدا شى جىنپىڭنىڭ «ئىشقا ئورۇنلىشىش ئۇسۇلى» نىڭ نامايەندىسى بار.

شى جىنپىڭ ئاممىۋى سورۇندا «بىر كەسىپنىڭ قەد كۆتۈرۈشى ۋە يىقىلىشى كىشىلەرنى ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇش ؛ كىشىلەرنى ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇشتىكى ئەڭ مۇھىمى يېتەكلەش» دەپ كۆپ قېتىم تىلغا ئالدى. شۇڭلاشقا ، شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق پارتىيە كومىتېتى كىتابلىرىنىڭ ئالاھىدە ئورنى ۋە مۇھىم ئورنىدا ، شى جىنپىڭ «ئالاھىدە» ئادەمنى تاللىشى كېرەك. . چېن كۇاڭگۇغا ئوخشاش ، ئۇزۇن يىللاردىن بۇيان خەلقنى باستۇرۇشتا ھەر خىل تەجرىبىلەرنى توپلىغان ئەمەلدارلار ، ئاساسىي قاتلامنى ئوبدان بىلىدۇ ، مەشغۇلات قانۇنىيىتىنى «بىلىدۇ».

چېن كۇاڭگو 1983-يىلى خېنەندىكى ئاساسىي قاتلامدا باشلانغاندىن بۇيان ، ئۇنىڭ 27 يىللىق ئاساسىي قاتلامنى باشقۇرۇش تەجرىبىسى بار. ئۇنىڭدىن كېيىن ، ئۇ 2011-يىلى 8-ئاينىڭ 25-كۈنى جۇڭگو كومپارتىيىسى شىزاڭ ئاپتونوم رايونىنىڭ پارتىيە كومىتېتىنىڭ كاتىپى بولغان. 2012-يىلى 5-ئاينىڭ 8-كۈنى ، ئۇ شىزاڭ ھەربىي رايونى پارتىيە كومىتېتىنىڭ بىرىنچى سېكرېتارى بولۇپ سايلانغان. ئۇ شىزاڭدا 5 يىل ھاكىمىيەت يۈرگۈزگەن. 2016-يىلى 8-ئاينىڭ 29-كۈنىگىچە ، ئۇ ئاتالمىش شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق پارتىيە كومىتېتىغا پارتىيە سېكرېتارى بولۇپ ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا شىنجاڭ ئىشلەپچىقىرىش ۋە قۇرۇلۇش بىڭتۈەنىنىڭ بىرىنچى سېكرېتارى ۋە بىرىنچى سىياسىي كومىسسارى بولغان.

چېن كۇاڭگۇ شىزاڭدا ھاكىمىيەت يۈرگۈزگەن مەزگىلدە تىبەتلەرنى باستۇرۇش ئۈچۈن بىر قاتار سىياسەتلەرنى يولغا قويدى ۋە شىزاڭلارغا مىسلى كۆرۈلمىگەن ئىرقىي قىرغىنچىلىق قىلدى. چېن كۇاڭگونىڭ شىزاڭدىكى ۋەھشىيلىكى ئۇنى ئۇيغۇرلارنى باستۇرۇشتىكى ئەڭ «مۇۋاپىق» كاندىداتقا ئايلاندۇردى. قانداقلا بولمىسۇن ، بۇ مەزگىلدە ، ج ك پ يەنە «لى يۈنلۇڭ ئۇسلۇبىدىكى» ئەمەلدارلارنى ئىشلىتىشنى قايتا-قايتا تەكىتلەپ ، ئەمەلدارلاردىن «تەشەببۇسكار» بولۇشنى تەلەپ قىلدى. ج ك پ نىڭ قارىشىچە ، «سىياسىي مەيدانىدا قەتئىي بولمىغان كىشىلەر ئۇيغۇر ۋە زاڭزۇ مەسىلىلىرىنى بىر تەرەپ قىلالمايدىكەن».

2010-يىلى جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسى دۆلەت كېڭىشى ئۆتكۈزگەن «شىنجاڭ خىزمەت ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى» 7.5 ۋەقەدىن كېيىن ، بىر قېتىم مۇنداق دېدى: «مەركىزىي ھۆكۈمەتنىڭ ھەر قايسى دەۋرلەردە شىنجاڭ خىزمىتىگە قاراتقان سىياسىتى پۈتۈنلەي توغرا. مىللىي ئىتتىپاقلىقنى كۈچەيتىش ئۇزۇن مۇددەتلىك مۇقىملىق ۋە جەمئىيەتنى قوغداشنىڭ ئاساسى كاپالىتى. مۇقىملىق تەرەققىيات ۋە ئىلگىرىلەشنىڭ ئاساسلىق ئالدىنقى شەرتى ».

2010-يىلى 30-مارت ، جۇڭگو كومپارتىيىسىنىڭ شىنجاڭ خىزمەت يىغىنىدىن ئىلگىرى ، بېيجىڭ «مەملىكەتلىك قارشى تەرەپنى قوللاش شىنجاڭ خىزمەت يىغىنى» ئۆتكۈزدى. يىغىندا مەركىزى ھۆكۈمەتنىڭ يېڭى بىر نۆۋەتلىك كەسىپداشلارغا ياردەم بېرىش خىزمىتىنى ئىلگىرى سۈرۈش ئارقىلىق شىنجاڭنىڭ «سەكرەش تەرەققىياتى» نى تېزلىتىدىغانلىقى توغرىسىدا سىگنال بەردى. بېيجىڭ ، تيەنجىن ، شاڭخەي ، گۇاڭدۇڭ ، لياۋنىڭ ، شېنجېن قاتارلىق 19 ئۆلكە ۋە شەھەر «شىنجاڭنى قوللاش» ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئېلىشنى قارار قىلدى. ئەينى ۋاقىتتا ، ج ك پ «شىنجاڭ بىخەتەر ئەمەس ، مۇقىمسىز ۋە ئېنىق ئەمەس ، ئىجتىمائىي مۇقىملىقنى قوغداش ۋەزىپىسى ئىنتايىن مۈشكۈل ۋە مۈشكۈل» دېگەن باھانە بىلەن «شىنجاڭغا قارشى ياردەم» سىياسىتىنى يولغا قويدى.

ئېنىقكى ، 2010-يىلى مايدا ئۆتكۈزۈلگەن شىنجاڭ خىزمەت يىغىنىدىن كېيىن ، ج ك پ مەركىزىي كومىتېتى جەنۇبتىكى ئۇيغۇر رايونىدىكى بەش ۋىلايەتنى نىشان قىلغان «قارشى تەرەپ شىنجاڭ» سىياسىتىنى يولغا قويۇشقا باشلىدى. ج ك پ بېيجىڭنى لوپۇ ناھىيىسى خوتەن شەھىرى ، مويۈ ناھىيىسى ، لوپۇ ناھىيىسى ۋە بىڭتۈەننىڭ 14-دېھقانچىلىق بۆلۈمى ، تيەنجىننىڭ تيەن ناھىيىسى ، سېلې ناھىيىسى ۋە مىنفېڭ ناھىيىسى قۇرۇلۇشىغا ياردەملىشىش ۋە ئەنخۇي ئۆلكىسىنىڭ پىشەن ناھىيەسىنىڭ قۇرۇلۇشىغا ياردەملىشىشكە بېكىتتى. ۋىلايەتلىك كەسىپدىشى قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستىنىڭ ئاقتو ناھىيەسىنى قوللايدۇ. گۇاڭدۇڭ ئۆلكىسى ۋە شېنجېن شەھىرى ئايرىم-ئايرىم ھالدا شيافۇ ناھىيىسى ، جياشى ناھىيىسى ۋە قەشقەر ۋىلايەتلىك ئۈچىنچى دېھقانچىلىق بۆلۈمىنىڭ كاشغەر شەھىرى ۋە تاككورگان ناھىيىسىنى قوللايدۇ. جېجياڭ كەسىپدىشى شىنجاڭ ئىشلەپچىقىرىش ۋە قۇرۇلۇش بىڭتۈەنى يېزا ئىگىلىك بىرىنچى دىۋىزىيىسى ئاقسۇ ۋىلايىتى ۋە ئالار شەھىرىدىكى 1 شەھەر ۋە 8 ناھىيەنى قوللايدۇ. شاڭخەيدىكى كەسىپداشلار قەشقەر ۋە باشقا رايونلارنى قوللايدۇ. شىنجاڭغا ياردەم بېرىش نامىدا يولغا قويۇلغان بۇ بىر يۈرۈش سىياسەتلەر ئەمەلىيەتتە «ئۇيغۇرلارنى ئاسسىمىلياتسىيە قىلىش» نى مەقسەت قىلىدۇ.

«شىنجاڭغا قايتۇرما زەربە بېرىش» ئەمەلىيەتتە 1979-يىلىلا ، ج ك پ «جۇڭفا (1979) 52-نومۇرلۇق ھۆججەت» نى تارقىتىپ ، ئۇيغۇر ۋە باشقا مىللەتلەرنى ئاسسىمىلياتسىيە قىلىش مەقسىتىدە «ئىچكى ئۆلكىلەر ۋە كومۇنالارنى تەشكىللەپ ، چېگرا رايون ۋە ئاز سانلىق مىللەت رايونلىرىغا قارشى ياردەمنى يولغا قويدى». ئاتالمىش «تەڭداش ياردەم شىنجاڭ» سىياسىتى.

ئۇنىڭدىن كېيىن ، 1996-يىلى 3-ئايدا ، جياڭ زېمىن مەركىزىي كومىتېت سىياسى ئىدارىسى دائىمىي كومىتېتىنىڭ شىنجاڭدىكى مۇقىملىق توغرىسىدا مەخسۇس تەتقىقات يىغىنىغا رىياسەتچىلىك قىلدى ھەمدە «جۇڭگو كومپارتىيىسى مەركىزىي كومىتېتىنىڭ شىنجاڭدىكى مۇقىملىق توغرىسىدىكى يىغىن خاتىرىسى» نىڭ 7-نومۇرلۇق ھۆججىتىنى ئېلان قىلدى. ھۆججەتتە «شىنجاڭنى ياخشى كۆرىدىغان كۆپ ساندىكى خەنزۇ كادىرلارنى تەربىيىلەش ۋە ئورۇنلاشتۇرۇش ، پارتىيەنىڭ ئاساسىي نەزەرىيىسى ، ئاساسىي لىنىيىسى ۋە ئاساسىي سىياسىتىدە چىڭ تۇرۇپ ، پارتىيەنىڭ مىللىي ۋە دىنىي سىياسەتلىرىنى شىنجاڭدا ئىشلەش ئۈچۈن توغرا يولغا قويالايدىغان» قارار چىقىرىش ئورۇنلاشتۇرۇشى كۆرسىتىلدى. نەتىجىدە ئۇيغۇرلارنى رەھىمسىزلەرچە باستۇرۇش ۋە ئىرقىي قىرغىنچىلىق سىياسىتى «قارشى تەرەپ شىنجاڭ» دېگەن يالغان نام بىلەن رەسمىي باشلاندى.
2013-يىلى ، شىنجاڭ 11-نومۇرلۇق ھۆججەتنى ئېلان قىلىپ ، «قانۇن بويىچە قانۇنسىز دىنىي پائالىيەتلەرنى كونترول قىلىش ۋە دىنىي ئاشقۇن ئىدىيەلەرنىڭ سىڭىپ كىرىشىنى كونترول قىلىش (سوتنى يولغا قويۇش ئۈچۈن) توغرىسىدا بىر قانچە يېتەكچى پىكىر» نى ئېلان قىلدى. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ، ئۇ «دىنىي ئاشقۇن ھەرىكەتلەرنى پەرقلەندۈرۈش» تەتقىقاتىنى تەشكىللىدى. كونكرېت ئىقتىدار) ئاساسىي بىلىم.

شى جىنپىڭ 2014-يىلى 26-ماي ئۆتكۈزۈلگەن «ئىككىنچى شىنجاڭ خىزمەت يىغىنى» دا
Out:
1) «شىنجاڭدىكى مائارىپ ۋە نامراتلىقتىن قۇتۇلدۇرۇش خىزمىتىنى كۈچەيتىپ ، بارلىق مىللەتلەر دۆلەت ۋە مىللەتكە بولغان توغرا قاراشنى تىكلىيەلەيدۇ».
2) «شىنجاڭدا بىز مائارىپنى ئالدىنقى ئورۇنغا قويۇشتا چىڭ تۇرۇپ ،« قوش تىل »مائارىپىنى ئىلگىرى سۈرۈپ ، نامراتلىقتىن قۇتۇلدۇرۇش مەبلىغىنى كۆپەيتىپ ، دىننى سوتسىيالىستىك جەمئىيەتكە ماسلىشىشقا ئاكتىپ يېتەكلىشىمىز كېرەك».
3) «ھەر مىللەت كىشىلىرى ئارىسىدا ۋەتەن ۋە مىللەتكە بولغان توغرا قاراشنى مۇستەھكەم تۇرغۇزۇپ ، ھەر مىللەت كىشىلىرىنى ئۇلۇغ ۋەتەن بىلەن تونۇشنى كۈچەيتىش كېرەك».
4) «ئىجتىمائىي مۇقىملىق ۋە ئۇزۇن مۇددەتلىك مۇقىملىق شىنجاڭ خىزمىتىنىڭ ئومۇمىي نىشانى. بىز زوراۋانلىق ۋە تېرورلۇق ھەرىكەتلىرىگە قارشى تۇرۇشنى نۆۋەتتىكى كۈرەشنىڭ مۇھىم نۇقتىسى قىلىپ ، مىس تام ۋە تۆمۈر تام سېلىپ ، ئاسمان ۋە يەر تورى قۇرۇپ ، خەلقئارا تېرورلۇققا قارشى ھەمكارلىقنى كۈچەيتىشىمىز كېرەك».

بۇ «مەركىزى شىنجاڭ خىزمەت مۇنبىرى» دە ، شى جىنپىڭ يەنە تۇنجى قېتىم شىنجاڭدا «ھەر قايسى مىللەتلەرگە سىڭدۈرۈلگەن ئىجتىمائىي قۇرۇلما ۋە مەھەللە مۇھىتى بەرپا قىلىشنى ئىلگىرى سۈرۈش» ئۇقۇمىنى ئوتتۇرىغا قويدى. ئەمەلىيەتتە ، «مەدەنىيەت ئىنقىلابى» دىن كېيىن ، جۇڭگو ئۇيغۇرلارنى پۈتۈنلەي بويسۇندۇرۇش ئۈچۈن «رېتسېپ» ئىزدەۋاتىدۇ. «تۆمۈر قول يۇقىرى بېسىم» ، «شىنجاڭنى جانلىق باشقۇرۇش» ۋە باشقا «ھۆكۈمەت سىياسىتى» دە بىر قانچە ئۆزگىرىش بولدى. 2014-يىلدىن باشلاپ ، «شىنجاڭنى يۇمشاق باشقۇرۇش» CCP نىڭ ئۇيغۇرلارنى باشقۇرۇشتىكى بىردىنبىر تاللىشى ئەمەس ، نۇرغۇن تالاش-تارتىش ئۇسۇللىرى بارلىققا كەلدى. . .

شى جىنپىڭنىڭ «بارلىق مىللەتلەر بىر-بىرىگە سىڭدۈرۈلگەن ئىجتىمائىي قۇرۇلما ۋە مەھەللە مۇھىتى» بەرپا قىلىشنى ئىلگىرى سۈرۈش تەكلىپى ئاتالمىش «ئۈچ ئايرىلالماسلىق» تا چىڭ تۇرۇپ ، ئۇيغۇر ، تۇبوت ۋە باشقا مىللەتلەرگە ئوچۇق ئۇسۇلنى يولغا قويۇشنى مەقسەت قىلىدۇ. ئېرىتىش قازاندا ئېرىتىڭ »سىياسىتى.

شى جىنپىڭنىڭ ئىدىيىسى ئوتتۇرىغا قويۇلغاندىن كېيىن ، ھەر بىر مىللەتكە سىڭدۈرۈلگەن ئىجتىمائىي قۇرۇلما ۋە مەھەللە مۇھىتى بەرپا قىلىش توغرىسىدىكى بىر يۈرۈش تەتقىقاتلار جۇڭگونىڭ ئىلمىي چەمبىرىكىدە كۆرۈلۈشكە باشلىدى. شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدىمۇ بىر يۈرۈش سىياسەتلەر ئوتتۇرىغا قويۇلدى. شىنجاڭ رايونى ئۇيغۇر ۋە خەنزۇلار ئارىسىدا ئۆز-ئارا سىڭدۈرۈلگەن ياشاش ئۈچۈن تەجرىبە ئورنى قۇرۇشقا باشلىدى.بۇ تەجرىبە ئورنى تۇنجى قېتىم شىنجاڭنىڭ جەنۇبىدىكى خوتەن رايونىدا يولغا قويۇلدى.

2016-يىلى چېن كۇاڭگونىڭ ئۇيغۇر رايونىغا يۆتكىلىشى ئەمەلىيەتتە ئىنتايىن قورقۇنچلۇق ئىرقىي قىرغىنچىلىق پەيتىنىڭ يېتىپ كەلگەنلىكىدىن دېرەك بېرىدۇ. ئەلۋەتتە يېتەرلىك ، چېن كۇاڭگۇ بىر قاتار قاتتىق ۋە ئۇيغۇر سىياسىتىنى پۈتۈنلەي ۋەيران قىلدى.

چېن كۇاڭگو ۋەزىپىگە ئولتۇرغاندا ، ئالدى بىلەن 30 مىڭدىن ئارتۇق ساقچى قوبۇل قىلىپ ، ھەرقايسى يېزا-بازارلاردىكى كوچىلارغا ساقچى پونكىتى ئورۇنلاشتۇردى. پۈتۈن رايونغا 7300 بىخەتەرلىك تەكشۈرۈش پونكىتى جايلاشقان. ئەتراپلىق قاپلانغان تورنى نازارەت قىلىش سىستېمىسىمۇ قۇرۇلدى. كىشىلەرنىڭ يان تېلېفونى ھەر ۋاقىت تەكشۈرۈلىدۇ ، ئۇنىۋېرسىتېتلاردىكى كومپيۇتېرلاردا چوقۇم نازارەت قىلىش ئۈسكۈنىلىرى بولۇشى كېرەك. چېن پۈتۈن مەملىكەتتىكى تيەنلۇودى تورىنى تارقىتىپ ، ھەر بىر كوچا بۇلۇڭى ، ھەر بىر تېلېفون ۋە ھەر بىر ئادەمنى نازارەت قىلدى.
ئۇيغۇرلارنىڭ پاسپورتى مۇسادىرە قىلىنغان ۋە ئۇلارنىڭ چەتئەلگە چىقىشى چەكلەنگەن ؛ مۇسۇلمان دۆلەتلىرىدە ئوقۇغان ئۇيغۇرلارنىڭ يۇرتىغا قايتىشى تەلەپ قىلىنغان ۋە قايتىپ كەلگەندىن كېيىن قولغا ئېلىنغان ۋە سوراق قىلىنغان ؛ رايوندىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەركىن يۆتكىلىشىگە چەك قويۇلغان. ئەگەر ئۇلار يىراققا بارماقچى بولسا ، ئۇلار جامائەت خەۋىپسىزلىكى ئىدارىسىگە ئىلتىماس قىلىشى كېرەك. رەت قىلىنىشى مۇمكىن.

زور تۈركۈمدىكى ئۇيغۇرلار ئاتالمىش قايتا تەربىيىلەش لاگېرلىرىدا قولغا ئېلىنغان ۋە قولغا ئېلىنغان ، ئەمما ئۇلار ئەمەلىيەتتە ناتسىست گېرمانىيەدىكى جازا لاگېرلىرىغا ئوخشايتتى. «سىياسىي مەشىق مەركىزى» دە نۇرغۇن تاياق ۋە قىيناشلار بار. خېلى كۆپ ساندىكى كۆزگە كۆرۈنگەن ئۇيغۇرلارنىڭمۇ جازا لاگېرلىرىدا تۇتۇپ تۇرۇلغانلىقىغا ئائىت نۇرغۇن پاكىتلار بار. چېن كۇاڭگو ناتسىستلار دەۋرىدە «گېستاپو» نىڭ باش رەھبىرىنىڭ رولىنى ئالغان.

ئۇيغۇرلار ئولتۇراقلاشقان جەنۇب رايونىدا كۆپىنچە ئۇيغۇرلارنىڭ دېگۈدەك قولغا ئېلىنغانلىقى ۋە بالىلىرىنىڭ يېتىم-يېسىرلارغا ، ھەتتا جۇڭگونىڭ شەرقىدىكى يېتىم-يېسىرلارغا ئەۋەتىلىدىغانلىقىغا ئائىت پاكىتلار بار.
ئۇيغۇرلارنى ئاسسىمىلياتسىيە قىلىش مەقسىتىگە يېتىش ئۈچۈن ، چېننىڭ دۆلەت دائىرىلىرىمۇ كۈچلۈك ئەرلەر ئۈچۈن قىيىن ۋە تەسەۋۋۇر قىلغىلى بولمايدىغان ھەر خىل ئاماللارنى قوللاندى. مەسىلەن ، ئۇيغۇرلارنىڭ رامىزاندا روزا تۇتۇشى چەكلەنگەن. ئۇيغۇرلار ئاچقان دۇكانلارمۇ ھاراق سېتىشى كېرەك. ئاتا-ئانىلارنىڭ بالىلىرىغا ئىسلام ئىسىم قويۇشى مەنئى قىلىنىدۇ. تاماكا تاشلىغان ئۇيغۇر كادىرى تۆۋەنلىتىلدى.

2017-يىلى 9-ئايدىن باشلاپ ، چېن كۇاڭگۇ پۈتۈن رايونغا ئۇيغۇرچە دەرسلىكلەرنى ئىشلىتىشنى توختىتىشقا بۇيرۇدى. يەسلىدىن تارتىپ تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپكىچە ، ئۇيغۇر تىلى ۋە يېزىقلارنى ئىشلىتىش پۈتۈنلەي مەنئى قىلىندى. ئۇيغۇرلار كىچىكىدىن باشلاپلا خەنزۇچە ئۆگىنىشى كېرەك.

گوللاندىيەدە سىياسىي پاناھلىق ئىلتىماسى سۇنغان ۋە شىنجاڭ جازا لاگېرلىرىدا ئوقۇتقۇچى بولغان ئۆزبېكىستان ئايال ئوقۇتقۇچىسى تاراتقۇلارغا مۇنداق دېدى: جازا لاگېرلىرىدا تۇتۇپ تۇرۇلۇۋاتقان كىشىلەر ئاساسەن ئۇيغۇرلار. ئۇنىڭ يولدىشى ئۇيغۇر مىللىتى بولۇپ ، گەرچە ئۇنىڭ رەسمىي كەسپى ۋە ئىجتىمائىي ئورنى بولسىمۇ ، ئەمما ئۇ يولدىشى بىلەن شۇ يەردىكى جامائەت خەۋىپسىزلىكى ئورگىنىغا بېرىپ چەتئەلگە چىققاندا ، ئۇلار ئاشكارا رەت قىلىنغان. ئۇ ئۇيغۇر بولغانلىقى ئۈچۈن ، ئۇنىڭ چەتئەلگە چىقىشىغا يول قويۇلمىغان ، ئەمما ئۇ ئۇنداق ئەمەس. شۇڭلاشقا ، ئۇيغۇرلارنىڭ چەتئەلگە چىقىش رەسمىيەتلىرىنى ئۆتىشىگە رۇخسەت قىلىنىدۇ.

ئېنىقكى ، چېن كۇاڭگۇنىڭ ھەددىدىن زىيادە ئوڭۇشلۇق يولغا قويۇلۇشى ھەتتا ج ك پ ئۆزى بەلگىلىگەن «رايونلۇق ئاپتونومىيە قانۇنى» غا خىلاپلىق قىلىش ئەلۋەتتە شى جىنپىڭ رەھبەرلىكىدىكى ج ك پ ئورگانلىرىنىڭ كۈچلۈك قوللىشى ۋە تۈرلۈك ياردىمىدىن ئايرىلالمايدۇ.

چېن كۇاڭگو ھۆكۈمرانلىقىدىكى ئۇيغۇر رايونى خەلقئارادا «ئۈستى ئوچۇق تۈرمە» دەپ ئاتىلىدۇ ، شۈبھىسىزكى ئۇ دۇنيادىكى ئەڭ چوڭ «ئۈستى ئوچۇق تۈرمە». چېن كۇاڭگۇنىڭ جاپالىق ئەمگىكىنىڭ شى جىنپىڭ تەرىپىدىن ماختىغانلىقىدا شەك يوق. 2017-يىلى ئۆكتەبىردە ، جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسىنىڭ 19-قېتىملىق مەملىكەتلىك قۇرۇلتىيىدا ، چېن كۇاڭگۇ سىياسىي بيۇرونىڭ ئەزالىقىغا ئۆستۈرۈلۈپ ، 25 كىشىلىك پارتىيەنىڭ ئەڭ يۇقىرى قاتلىمىغا كىردى.

شى جىنپىڭ 2014-يىلى شىنجاڭنى زىيارەت قىلغاندا ، «ئىقتىسادىي ھېساباتنى راسچوت قىلماڭ ، بەلكى سىياسىي ھېسابات» دېدى. بۇ ئېنىقكى چېن كۇاڭگۇنىڭ ئەۋلادلىرىنى ھەر قانداق بەدەل تۆلەش ئارقىلىق ئۇيغۇرلارغا تېخىمۇ رەھىمسىز باستۇرۇشنى تەلەپ قىلىدۇ. CCP نىڭ ئۇيغۇر رايونىدىكى مۇقىملىقنى ساقلاش خىراجىتى 2014-يىلدىكى 22 مىليارد 222 مىليون يۈەندىن 2017-يىلى 57 مىليارد 950 مىليون يۈەنگە ئۆرلىدى ، جۇغلانما ئېشىش نىسبىتى% 161 ، بولۇپمۇ 2017-يىلدىكى 2016-يىلدىكىگە سېلىشتۇرغاندا% 92.6 ئاشتى. بۇ سانلىق مەلۇماتلاردىن قارىغاندا ، CCP نىڭ ئۇيغۇرلارنى يوقىتىش ئارزۇسىنىڭ قانچىلىك مۇستەھكەم ئىكەنلىكىنى كۆرۈۋېلىش تەس ئەمەس.

خەلقئارالىق تەكشۈرۈش مۇخبىرلىرى بىرلەشمىسى (خەلقئارالىق تەھقىقلىگۈچى ژۇرنالىستلار بىرلەشمىسى) 2019-يىلى نويابىردا مەن تەمىنلىگەن مەخپىي ئىچكى CCP ھۆججىتىنى ئېلان قىلدى. بۇ ھۆججەت شىنجاڭدىكى يۇقىرى دەرىجىلىك بىخەتەرلىك ئەمەلدارى جۇ خەيلۇن ئۆزى تەستىقلىغان ۋە تارقاتقان خىزمەت قوللانمىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ، بۇ ھۆججەت تۇتۇپ تۇرۇش لاگېرلىرىنىڭ ئۈنۈملۈك ئىشلىنىشى ئۈچۈن يېتەكچى دەپ قارىلىدۇ. بۇ مەخپىي ھۆججەتلەر CCP ساقچىلىرىغا كەڭ كۆلەمدە سانلىق مەلۇمات توپلاش ۋە تەھلىل سىستېمىسىنى قانداق ئىشلىتىشنى ئۆگىتىدۇ. بۇ سىستېما سۈنئىي ئىدراك ئارقىلىق پۈتكۈل ئۇيغۇر رايونىدىكى ئاھالىلەرنى تەھلىل قىلىدۇ ۋە قولغا ئېلىنىدىغان ۋە تۇتۇپ تۇرۇلۇدىغانلارنىڭ تىزىملىكىنى تۈرگە ئايرىپ تەرەققىي قىلدۇرىدۇ.

ج ك پ نىڭ «تېلېگرامما» مەخپىي ھۆججەتلىرىنىڭ ئاشكارىلىنىپ كېتىشى 2-دۇنيا ئۇرۇشىدىن بۇيان بارلىققا كەلگەن ئەڭ چوڭ جازا لاگېرىغا بولغان تاشقى دۇنيانىڭ تونۇشىدا تېخىمۇ زور بۆسۈش ھاسىل قىلدى. ئۆتكەن ئىككى يىلدا ، تاشقى دۇنيا پەقەت خىتاي كوممۇنىستىك پارتىيىسى تەرىپىدىن ئۇيغۇر رايونىدا باشقۇرۇلىدىغان جازا لاگېرلىرى سىستېمىسىنى تەسۋىرلەپ بەردى ، قېچىپ كەتكەنلەرنىڭ ھېكايىسى ، باشقا مىش-مىش پاراڭلار ۋە باشقا مەنبەلەر ۋە سۈنئىي ھەمراھ سۈرەتلىرى. ئۇنىڭ ھەجىمى 1 مىليون ياكى ئۇنىڭدىن ئارتۇق ئادەمنى سىغدۇرالايدۇ. بۇ ھۆججەتلەردە يەنە CCP نىڭ ئۇيغۇر رايونىدىكى كەڭ كۆلەملىك سانلىق مەلۇمات توپلاش ، نازارەت قىلىش ۋە بىخەتەرلىك باشقۇرۇش تۈرلىرىنىڭ تېمىسى بايان قىلىنغان.

ICIJ تەرىپىدىن 2020-يىلى 2-ئايدا تارقالغان «مويۇ تىزىملىكى» دە ئېلان قىلىنغان مەخپىي ھۆججەتلەرنىڭ داۋامى. بۇ تىزىملىكتە ئۇيغۇرلارنىڭ قانداق قىلىپ ليۇ شۈسۇ ئۈچۈن سەللە كىيىپ تورغا چىققانلىقى ئاشكارىلاندى. جۇڭگو كوممۇنىستىك ھاكىمىيىتى ئەزەلدىن دۆلەت نامىدا جىنايىتىنى توختاتمىدى ، جۇڭگو دۆلىتىنىڭ بەلگە تاختىسىدىن پايدىلىنىپ دۇنيانى ئالدايدۇ ۋە يەر شارىلىشىش پۇرسىتى ئارقىلىق بارلىق سەت نەرسىلەرنى ئېكسپورت قىلىدۇ.

ج ك پ نىڭ ناتسىستلار ئۇسلۇبىدىكى جازا لاگېرلىرىنى قۇرۇپ ، ئىنسانلارنىڭ ئاخىرقى سىزىقىنى بۇزۇپ تاشلاپ ، مىليونلىغان ئۇيغۇرلارنى تۈرمىگە تاشلاش جىنايىتى خەلقئارا قانۇنغا خىلاپلىق قىلغان ئىنسانىيەتكە قارشى جىنايەت. شى جىنپىڭنىڭ رەھبەرلىكىدە ، چېن كۇاڭگۇ ۋە باشقىلار ئۇيغۇرلارغا قارشى كەچۈرگىلى بولمايدىغان ئىرقىي قىرغىنچىلىق جىنايىتى سادىر قىلدى. بۇ پۈتۈنلەي جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسىنىڭ جىنايى قىلمىشى ، ھۆكۈمەت ئۇنى بىر مەزگىل يوشۇرالايدۇ ، ئەمما ئاخىرىدا تارىخ تەرىپىدىن باھالىنىدۇ.