“Semerkant Deklarasyonu”, Şanghay İşbirliği Örgütü’nün geçtiğimiz günlerde düzenlenen 22. toplantısında duyuruldu. Bildiride, örgütün temel amacı “terör, ayrılıkçılık ve aşırılıkçılığın üç gücüne karşı mücadele etmek” idi. Bildirinin en başında, “Şanghay İşbirliği Örgütü”ne üye ülkelerin, 17 Eylül’de imzalanan “Şanghay İşbirliği Örgütü Üye Devletlerinin Terörizm, Ayrılıkçılık ve Aşırıcılıkla Mücadele 2022-2024 Tüzüğü”nü harfiyen uygulayacakları belirtiliyor. , 2021 Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de.

Yukarıdan hareketle, “Semerkant Bildirgesi”nin en önemli görevinin sadece “Üç Güç”e saldırmak değil, aynı zamanda “Üç Güç”ün ortaya çıktığı koşulları ortadan kaldırmak olduğu sonucuna varabiliriz. Bu nokta Uygurlar için bu beyannamenin en önemli noktasıdır. Çünkü Çin hükümeti, sözde “Üç Güç”e karşı mücadele adına uzun yıllardır Uygurlara ciddi şekilde zulmediyor. 2013 yılında Xi Jinping’in “Feng Chiao Modeli”nde “Üç Gücü” arındırma girişimi ile Uygurlar, “fikirlerini arındırmak” için sözde “yeniden eğitim sistemini” uygulamaya koydular ve sonuç “Uygur Soykırımı” oldu. “.

Bildiğimiz gibi, sözde “üç güç”, yani terörizm, ayrılıkçılık ve aşırıcılık, Çin hükümetinin sözde “reformlar”ın başlangıcından bu yana Uygurlara savurduğu en ciddi iftiralardır. Bu iftira sayesinde Çin rejimi Uygurlara karşı işlediği çeşitli suçları yıllarca uluslararası toplumdan gizleyebildi. Bu iftira nedeniyle Uygurlar onlarca yıl uluslararası ilgi odağından uzak tutuldu.

Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasında 2016 yılında başlayan ticaret savaşı, Çin’in gerçek doğasını uluslararası topluma ifşa etmesine ve dünyanın Uygurlara bakışını değiştirmesine rağmen Çin bununla da kalmadı. Geçtiğimiz birkaç yıl boyunca, Çin rejimi ABD liderliğindeki Batı’yı 11 Eylül sonrası uluslararası terörle mücadele dönemine geri getirmek için çok çalıştı. Ancak işler Çin’in iradesine aykırı bir yönde gelişiyordu.

Nitekim ABD-Çin ticaret savaşı, Çin’in Batı dünyasındaki suistimallerini birer birer ifşa etmeye başladı. Örneğin, “Bin Kişi Planı”, “Konfüçyüs Enstitüsü”, Huawei 5G, Zhongxin casus uygulaması, “Şehirler arası dostluk”. . . . . Her türlü skandalın uluslararası camiaya ifşa edilmesi, tüm Batı dünyasında Çin’in bakış açısının değişmesine neden oldu. Bu nedenle, kamplar meselesi, kamplarla ilgili Çin gizli belgelerinin ifşa edilmesi ve kamp tanıklarının ifadeleri Çin’in uluslararası imajını bir anda çirkinleştirdi. Bu olay, Çin’in “Tek Kuşak, Tek Yol” stratejisini baltalamaya bile başladı.

ABD ile Çin arasındaki sürtüşme başlangıçta ekonomiyle ilgili bir ticaret savaşı adı altında başlasa da, çatışma geliştikçe ticaret savaşının doğası ideolojik sürtüşme düzeyine indi. Özellikle Xi Jinping’in 2017’de Çin Halk Cumhuriyeti 19. Ulusal Kongresi’nde Çin’in 2025, 2035 ve 2050 planlarını açıklamasının ardından, Trump yönetimi de Aralık 2017’de Çin’i Amerika’nın birinci kademe “stratejik rakibi” olarak ilan etmişti. “Doğu Türkistan İslami Hareket Teşkilatı”nı da terör listesinden çıkardı. Böylece Çin-ABD ticaret anlaşmazlığı, Çin ile ABD liderliğindeki Batı arasında ideolojik bir çatışma düzeyine yükseldi. Bu, Batı’nın Çin’e bakışının değiştiği anlamına geliyor.

Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasındaki ticaret savaşı sonucunda ortaya çıkan Uygur esir kampları konusu, uluslararası ilgiyi Çin’e odaklamış ve Uygur sorunu tek uluslararası meselelerden biri haline gelmiştir. Çünkü toplama kampı sistemi, İkinci Dünya Savaşı’nda Alman Nazileri tarafından Yahudilerin soykırıma uğramasına yol açan ciddi bir tarihi suçtu. Yetmiş yıl sonra, toplama kampı sorununun yeniden canlanması, demokratik değerlere ve dünya gündemine ciddi bir tehdit oluşturdu. Diğer bir deyişle, Çin’in Batı dünyasına oluşturduğu ideolojik tehdit, Uygur sorununun dünyanın en önemli uluslararası sorunlarından biri haline gelmesinde önemli rol oynamıştır.

Nitekim Özbekistan’ın Semerkant kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü toplantısında Çin hükümeti, Uygurları yok etme kararlılığıyla Batı’ya meydan okuduğunu daha da gösterdi. Yani “Semerkant deklarasyonu” bunun güçlü bir kanıtıydı. İran’ın “Şanghay İşbirliği Örgütü”ne resmi üyeliği, Türkiye ve diğer ülkelerin örgüte katılma isteklerinin kamuoyuna duyurulması ve “Semerkant Deklarasyonu”nun asıl görevinin “Üç Gücü Vurmak” olarak tanımlanması kuşkusuzdur. “Sadece ABD ve Uygurların başını çektiği Batı dünyasını hedef alıyorlar. Gerçekti. Çin hükümetinin son yıllarda sözde “Çin özellikleri taşıyan sosyalist sistemi” için sözde “Şanghay İşbirliği Örgütü” üye ülkeleri arasında bir pazar bulduğunu belirtmek gerekir. Bu nedenle Ortadoğu ve Orta Asya ülkeleri, kardeşleri olan Uygurlara göz yummuş, hatta Çin’in Uygurlara yönelik soykırımını desteklemiştir. Dolayısıyla bu bölgelerde Uygurların güvenliğinin ve haklarının garanti altına alınamadığı olaylar normalleşmiştir.

Toplantının en önemli noktasındaki bir diğer içerik ise, toplantıdaki tek en önemli pozisyonun “Şanghay İşbirliği Kafkasyasının” Şanghay İşbirliğinin bir Birleşik Kingu olduğu ve “Kongrenin Birleşik Krallık’a karşı üreteceği” olmasıdır. Ukrayna’da sınırsız bir şekilde yazılı hale getirmek gerektiğinden, aşkına, hala ortaya çıkıyor, “Şangay İşbirliği yetkilisi.

Durumun anlamı ise bu sefer Apple’ın phraft olayının yeni bir savaşın sadece tüm Uygurlar için olmadığı anlamına gelmesidir. Özellikle, Şanghay İşbirliği Örgütü Nister üyeleri için bir sonraki üyelik devletine ciddi bir sinyal verebilir. Çünkü Çin İş Dünyası’nın “Çinlilerin Çinlilerinin uzunluğu Uygurları uluslararası terörizm konusunda ayin yapacak kadar uzun. Ayrıca Çin’i tırmanan Çin ile rekabet etmenin tek yolu, sıkı sıkıya bağlı olan Çinlilerden, ayrılmıştır. Komünist Çin rejimi, ancak Uygurların bu suçtan yargılanma olasılığını yeniden tesis ederek, Uygurlara yönelik soykırım için herhangi bir bedel ödemeyecek veya herhangi bir sorumluluk üstlenmeyecektir. Tersine, Amerika Birleşik Devletleri ve önde gelen Batı dünyasını ‘dünyada demokratik anavatana sahip olmakla suçlayabilir. Aynı zamanda, “Çin özelliklerine sahip yeni sosyalist yol”, Çin ideolojisinin demokrasinin yerini alabilecek yeni bir dünya sistemi olarak tanıtılması için koşullar yaratabilir. Ancak, Çin Tümeni için Çin gecikmesinin yolu budur. Tersine, Amerika Birleşik Devletleri ve önde gelen Batı dünyasını ‘dünyada demokratik anavatana sahip olmakla suçlayabilir. Aynı zamanda, “Çin özelliklerine sahip yeni sosyalist yol”, Çin ideolojisinin demokrasinin yerini alabilecek yeni bir dünya sistemi olarak tanıtılması için koşullar yaratabilir. Ancak, Çin Tümeni için Çin gecikmesinin yolu budur. Bunun yerine, ABD başkanı Batı dünyasını “Çin’e iftira atmak, haksız yere suçlamak ve tüm dünyada kötülüğe neden olan demokratik fikirlerin kaynağı” olmakla suçlayabilir. Aynı zamanda, “Çin özelliklerine sahip yeni sosyalist yol”, Çin ideolojisinin demokrasinin yerini alabilecek yeni bir dünya sistemi olarak tanıtılması için koşullar yaratabilir. Ancak Çin rejiminin “Çin Rüyası”nı gerçekleştirmesinin yolu budur.

***Bu incelemede ifade edilen görüşler yazara aittir ve radyo istasyonumuzun konumunu temsil etmez.

https://www.rfa.org/uyghur/mulahize/semerqent-xitabnamisi-09232022175920.html