TARİH’E IŞIK TUTAN BİR KİTAP : “OSMANLI BELGELERİNDE DOĞU TÜRKİSTAN”

Osmanlı Belgelerine Göre Doğu Türkistan Kitabı’nı Hazırlayan Sayın S.Atilla Sağlamçubuukçu

Mirkamil KAŞGARLI
Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından yayınlanan, “Osmanlı Belgelerinde Doğu Türkistan” adlı kitap dünyanın dört bir yanındaki Doğu Türkistan araştırmacıları ve Doğu Türkistanlılar arasında büyük sevinç ve heyecan yarattı. Doğu Türkistan dernekleri temsilcileri peş peşe Türk Dünyası Belediyeler Birliğini ziyaret ederek minnettarlıklarını iletti. Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) ye gelen teşekkür mektuplarının da beklenmedik bir şekilde kat kat fazla olduğu gelen haberler arasında.
Doç. Dr. Atılla TOPAL, Araştırmacı yazar Süreyya Atilla Sağlamçubukçu, A.Elev Direr Akhan, M.Taner KOLTUK ve Uzm. Erdinç ŞAHIN tarafından hazırlanan ve Türk Dünyası Belediyeler Birliği tarafından yayınlanan
” Osmanlı Belgelerinde Doğu Türkistan” kitabında, günümüzde Komünist Çin işgalında ve onun zulmüne maruz kalan Doğu Türkistan’in 19. ve 20.yüzyılın başındaki tarihi ile  ilgili çarpıcı belgelere yer veriliyor. Kitapta tarihe ışık tutan ilginç bilgiler yer alıyor. İlk defa gün yüzüne çıkan arşiv belgelerine göre Sultan Abdülaziz Han döneminde, 1873’te Kaşgar’a silah ve mühimmat gönderildiği kayıt ediliyor.
Silahların kullanılması ve Kaşgar’daki askerlerin eğitimi için bir subay vazifelendirildiği. Ahmet isimli subayın, Çinlilere esir düştüğü, ondan İki yıl sonra tekrar yardım isteyen Kaşgar Hanı için bir vapur dolusu silah, mühimmat ve top hazırlandığına dair önemli bilgilere yer veriliyor.
ayrıca 23 Ağustos 1875 ta Kaşgar Emiri Yakup Han’a gönderilen hediye ve silahları Hindistan yolu ile Kaşgar’a götürmekle görevli olan Mehmed Murad Efendi nişanla taltif edildiği bildiriliyor.
Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) ’ın web sitesinde kitapla ilgili yayınlanan açıklama şöyle:
Doğu Türkistan, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, tarihte iz bırakan bir Türk-İslam yurdudur. Uygur Türklerinin ağırlıklı olarak yaşadığı Doğu Türkistan toprakları, konumu ve sahip olduğu yer altı ve yer üstü kaynakları sebebiyle tarih boyunca stratejik öneme sahip olmuştur. Tarihi ipek yolunun bölgeden geçmesi, günümüzde ise Çin petrolünün beşte ikisini üretmesi, zengin altın ve bakır yataklarına sahip olması gibi sebepler bölgeyi stratejik olarak da farklı kılmaktadır.
Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından yayınlanan, “Osmanlı Belgelerinde Doğu Türkistan” çalışmasında, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan orijinal belgeler değerlendirilerek iki kardeş halk arasındaki tarihi ilişkiler okuyucuların dikkatine sunulmuştur. Kitapta 1796-1917 yılları arasına ait orijinal belge görüntüleri, transkripsiyon ve özet metinler yanında, Doğu Türkistan Tarihi’ne ilişkin uzun bir giriş yazısı ve kaynakça, Doğu Türkistan’da iz bırakan önemli şahsiyetlerin özet biyografileri ile ayrıntılı bir indeks de yer alıyor.
Prestij Kitabı (A4) boyutlarında 581 sayfadan oluşan bu hacimli kitap, Doğu Türkistan ve Uygur Tarihi üzerinde çalışan yerli ve yabancı araştırmacılara, her iki ülke entelektüellerine birinci dereceden kaynak sunması yanında, Osmanlı-Doğu Türkistan münasebetlerinin anlaşılmasında önemli bir boşluğu dolduracaktır.

ayrıca bu kıymetli kitabin PDF şeklini aşağıdaki linkten ücretsiz elde edebilirsiniz.
http://www.tdbb.org.tr/tdbb/wp-content/uploads/2016/02/DOGU_TURKISTAN_INTERNET.pdf