KAZAKİSTAN – ÇİN İLİŞKİLERİNDEKİ DERİN DİPLOMATİK KRİZ AÇIĞA ÇIKTI

Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)

Şanghay İşbirliği Örgütü’nun kurucu üyesi ve ekonomik ve ticari ilişikilerinde en büyük  ortak ve stratejik işbirliği içinde olduğu beliritilen   Kazakistan ile Komünist Çin arasında  bir süredir,saklanan derin krizin   Çin’in Alma-Ata Başkonsolunun açıklamaları ile açığa çıktığı bildiriliyor.

23 Ağustas 2016’de Çin’in  Kazakistan’ın  eski başkenti Alm-Ata  Başkonsolosluğu  sıra dışı bir basın toplantısı düzenledi ve  iki ülke ilişkileri ile ilgili önemli açıklamalarda bulunduğu belirtildi. Çin  Baş Konsolos Jiang Wei(张伟)   bugünden itibaren Kazakistan Vatandaşlarının bireysel Vize başvurularının kabul edilmeyeceği ve vize işlemelerinin durdurulduğunu belirtti. Çin Başkonsolosu Jang Wei açıklamasında; “ Konsolosluğumuz  vize işlemleri konusunda  Hükümetimizin Kazakistan Vatandaşlarının Çin’e yapacakları seyahat ile ilgi aldığı  Vize yasağı  net ve kesindir. Bu konu hakkında her iki ülke  tarafından   her hangi bir şekilde   yanlış anlaşılma durumu   söz konusu değildir. Şu husus özellikle her kes tarafından bilinmelidir ki ; Çin vatandaşlarının Kazakistan’a seyahat için  vize talepleri  çok zorlaştırılmış olup, genellikle  vize talepleri olumlu karşılanmamaktadır.  Kazakistan’in Çin’deki  Temsilciliklerinin bu konuda keyfi uygulamalar yaptığını düşünüyoruz.  Çin tarafı olarak mütekabiliyet esasına göre Kazakistan Temsilciliklerinin bu tutumuna karşılık Kazakistan Vatandaşlarına   vize verme  işlemlerini durdurma kararı almış bulunuyoruz.”şeklinde konuşutu.

Basın toplantısında Gazetecilerin, bu uygulamanın ne kadar süreceği yolundaki sorularını  cevaplandıran  Baş Konsolos Jiang Wei; “ Bunu  her iki ülkenin Dış İşleri Bakanlıkları veya üst düzey yöneticileri ancak karşılıklı görüşerek çözeceklerini umuyorum. Bu durum hakkında Konsolosluğumuz yetkili değildir ve  ilgisi de bulunmamaktadır.” şeklinde cevapladıdı.

Geçtiğimiz Mart ayında da  Çin’in Kazakistan  Büyükelçisi Jang Hanhui(张汉晖) ; “ Kazakistan’ın  Çin Vatandaşlarına karşı takındığı  olumsuz tavır ve muamele  tamamen Çin Vatandaşlarını ve dolayiyisiyle  Çin devletini aşağılamaya yöneliktir.  Kazakistan, kötü muamele yaptığı ve olumsuz tavır takındığı Çin Vatandaşlarının ve onların Ülkesi de  Çin’in yanı muhatabının  kim olduğunun farkında  olmadığını  düşünüyorum.    Kazak Temsilcilerin karşısındaki muhatabının   yanı Çin Halk Cumhuriyeti’nın  BM.Kurucu  ve  veto hakkı bulunan Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi  üyesi ve  dünyanın 2. Büyük ekonomisine sahip bir devlet olduğunu bilmelidirler. Ayrıca,Çin’in  , stratejik ortağı  olduğunu  bir kez daha hatırlatmak isterim.”  sözleri   ile Kazakistan’a    sert  göndermeler yapmıştı.

Çin medyası   son günlerde Kazakistan ile Çin arasındaki  bu gizli   diplomatik çatışma  ve derin kriz hakkında  sıkça  haber ve yorumlara yer vermekte ve bazı haberleri de abartılı bir şekilde manşetlerine  taşımaktadır. Hatta, bazı Faşist kafalı ve aşırı Milliyetçi Hükümet medyası,  Kazakistan  bu konuda eğer haddini bilmezse, Çin Üniversitelerinde okumakta olan 15 bine yakın Kazakistan öğrencilerinin vizelerinin iptal edilmesinin söz konusu olabileceği tehdidini de savurmaktadır.

Kazakistan dış işleri Bakanlığı şimdiye kadar bu konu  hakkında her hangi bir açıklama  yapmış değil.

Uzmanlar : Çin’in  işgalı altındaki Doğu Türkistan  ve  Kazakistan üzerinden Avrupa’ya ulaşma projesi olan “ Yeni Bir yol-Yeni  bir kuşak” olarak adlandırdığı  yeni ipek yolu projesinin kilit ülkesi Kazakistan  ile bozuşmayı  ve aralarında kriz çıkarmayı göze alamayacağını belirtiyorlar. Ayrıca,   Kazakistan  yönetimi Çin’e karşı elindeki bu  stratejik kozu iyi kullanabilirse, Çin’i dize getirebileceğini ifade ediyorlar.

Kaynak:   中哈外交冲突 北京停办哈公民个人签证