Kanada   Parlamentosunun alt kanadı Temsilciler Meclisi (Avam Kamarası)  Göç ve  Vatandaşlık  Komitesi 26 Nisan’daki toplantısında Kanada hükümetinin ” Çin’in işgalindeki Doğu Türkistan’dan baskı, zulüm ve  etnik soykırımdan özgür dünyaya  kaçan Uygur mültecilere sığınma hakkı verilmesi ve mevcut sığınma prosedürlerini azaltarak daha da basitleştirilmesini öngören bir yasa tasarısın  oybirliğiyle kabul ettiği açıklandı.

Kanada parlamentosu  bu kararı, 2021 yılının Şubat ayında  kabul ettiği bir kararla da  Çin’in Uygurlara yönelik  baskı, zulüm ve vahşetini(İnsan Hakları İhlallerini)  “İnsanlığa Yönelik   Suç ve Etnik Soykırım Cinayeti olarak ”  olarak kabul etmesinden sonra Uygurlar konusunda aldığı 2.karar olarak biliniyor.

Kanada Parlamentosu Göçmenlik ve Vatandaşlık Komitesinin  kabul ettiği bu yeni karar tasarısı ile Uygur mültecilerin sığınmacı olarak kabul edilmesi şu  için kolaylıklar  sağlanıyor :

1. Uygur mültecilerin  Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne (UNHCR) başvurmuş olması yeterli sayılıyor
2. Uygur mültecileri kabul sürecinde  üçüncü  bir ülkeye mülteci  olarak kabul edilebilmesi için ilk geldiği ve yaşadığı ülkenin  geçici  koruma sağlaması şartı aranmıyor.
3. Uygur mültecilerin   sığınmacı şartlarına kolayca erişebilmesi için işlekler  basitleştiriliyor ve  Uygurların direkt olarak  Kanada makamlarına  bavurabilme hakkı tanınıyor
4.   Sığınmacıların  biyolojik bilgilerinin toplanabilmesi şartı Uygurlar için   Kanada’ya sığınmacı olarak kabul edilip bu ülkeye  göç ettikten sonra tamamlanmasını ön görüyor.

Bu karar tasarısı  iktidardaki Liberal Partisine mensup 11 komisyon üyesi Milletvekilinin   olumlu  oyu ile kabul edildiği,  bu arada Komisyonun Mahafazakar Partili üyesi  Garnett Genios’un de bu tasarısıyı desteklediği ve oylamada  olumlu oy kullandığı  belirtildi. Hükümetin  bu  karara karşı 30 gün içinde  Komiteye cevap vermesinin  yasal zorunluluk  olduğu bildiriliyor.  Kanada hükümetinin nasıl bir tepki vereceği  ve kararının ne olacağı  henüz  bilinmiyor.

Muhafazakar  Parti Milletvekili Genius :  Kanada Hükümeti  Uygurların  Sorunlarını Çözmeli

Uygur sığınmacıların Kanada’ya mülteci olarak kabul edilmesi yönündeki karar tasarısına iktidar partisi üyeleri ile birlikte olumlu oy kullanan  muhalefetteki Muhafazakar  Parti üyesi  Garnett Genios, 27 Nisan’da  Özgür Asya radyosuna  verdiği  özel bir röportajda, karar tasarısı ile  Uygurların sadece  basitleştirilerek  kolaylaştırılmış  bir  resmi  işlemlerle Kanada’ya kabul edilmesi ile  sınırlı olmadığını  aynı zamanda   Çin’in  Uygurlara karşı devam eden  baskı zulüm ve soykırım suçlarının  bir kez daha teyit ve kabul  edilmiş olduğunu bildirdi.

Ayrıca, Kanada bu karar tasarısını kabul etmekle  Çin yönetiminin Uygur bölgesinde yaşayan  Uygurlar başta Uygur bölgesindeki diğer   Müslüman Türklere yönelik etnik soykırım suçlarını bir kez daha tesbit ve kabul etmiş bulunmaktadır. Bu, kararın  bir diğer önemli bir   konusu ise, ülkelerindeki mevcut Çin baskı ve zulmünden kaçarak    diasporada yaşamak zorunda kalan  Uygurlar başta Çinli olmayan etnik Müslüman Türklere yönelik Çin’in baskı,tehdit ve şantaj yapma ihtimalinin yanı onların çeşitli sıkıntı ve zararlara uğraması riskinin  kabul edilmiş olmasıdır.  Kararda ayrıca, Çin Komünist Partisi’nin  Uygur sığınmacılara  karşı sınır ötesi  şantaj ve baskıları  sonucu   onların  güvenliği üzerindeki etkisi   tescil edilmiştir.  Bu karar tasarısının yasalaşması ile birlikte Kanada yönetiminin  Uygur sığınmacıları kollaması  ve onların içinde bulundukları zorluklar  ve sıkıntılardan bir an önce kurtulmalarına yardımcı olmasını bekliyoruz. Kanada hükümetini  Uygurların bu dramatik durumdan bir an önce kurulabilmesi için mutlaka bir çıkış yolu bulmaya çağırıyorum. Bu karar tasarısının Parlamentonun Göçmen ve Vatandaşlık alt Komitesi tarafından iktidar ve muhalefet partilerinin ortak oyları ile kabul edilmiş olmasından  ve birlikte  desteklendiğini  görmekten memnuniyet duyuyorum.”

Uygur Destek Gurubu Başkanı :  Uygurlar  Çin’in  Toptan Soykırımı Tehdidi Altında

Kanada Parlamentosunun  alt kanadı Temsilciler  Meclisinin Guebec  Gurubu üyesi ve Parlamento  Uygur Dostluk Grubu başkan yardımcısı Alexis Brunelle Duceppe  karar tasarısının oylanması öncesi yapılan görüşmelerde yaptığı konuşmasında şunları söyledi : ”  Uygurlar başta bölgede yaşayan diğer Müslüman Türklerin  sürekli olarak yıllardan beri Çin’in etnik soykırım uygulamaları ile karşı karşıya bulundukları bilinen bir gerçek.  Ayrıca Uygur mülteciler yaşadıkları ülkelerde de Çin’in baskı ve tehditleri ile karşı karşıya. 3.ülkelerde sığınmacı olarak yaşayan Uygurların   Çin’in  talebi ile tutuklanarak teslim edilme ihtimalleri de mevcuttur. Onlar  geri gönderildikleri takdirde  kötü muamelelere maruz kalabilir ve hatta can güvenlikleri tehlikeye  düşebilir.  Bütün bunlar göz önünde bulundurulmalı ve  Uygur sığınmacıların  Biyometrik  ve diğer teknik özel bilgileri  Kanada’ya  göçmen olarak kabul edildikten ve ülkemize gelmelerinden sonra   bu işlemler yerine getirilmelidir. Ayrıca, BM. Mülteciler Komiserliği resmi mülteci  statüsü  verilmesi işleminden de sarfi nazar edilebelir. Onların  pasaport veya seyahat belgeleri yoksa  onların kabul edileceği 3.ülkelere gelebilmeleri zora girebilir.

Uygurların Kanada’ya Kabulü, Ukraynalılar ile Birlikte  Kabul edilmiştir

Karar, Kanada hükümetinin kısa süre önce savaştan kaçan Ukrayna vatandaşları için özel bir mülteci ayrıcalığı duyurmasının ardından geldi. Hükümetin kararı, Kanada’daki Uygur örgütlerinin ve Uygurlara sempati duyan Kanadalı politikacıların öfkesine yol açtı. Ayrıca Çin soykırımından kaçan Uygurlara da aynı ayrıcalığın verilmesini talep ettiler. Karar oylamaya sunulduğunda, Milletvekili Jenny Kwan tavır aldı ve özel mülteci ayrıcalıklarının tüm milletler için eşit olarak uygulanmasını talep etti.

Jenny Kwon, “Bu kararı destekliyorum ve bunda yanlış bir şey yok” diyor. Ancak bu noktaya her zaman değinildi ve hükümetin çatışmalardan etkilenen bölgelerdeki tüm gruplara benzer şekilde özel mülteci önlemleri uygulaması gerektiğini düşünüyorum. Hükümetin bu önlemleri Ukraynalılar ve diğerlerinden nasıl farklılaştırdığını görüyoruz. Örneğin bugün bu komitede Afganlar konusunu ele aldık. Yapılacak en iyi şey bu ve burada bitmeli.”

Kanada’daki Uygur insan hakları aktivistlerine göre, mevcut Kanada düzenlemeleri Uygur mültecilerin Kanada’ya gelişini engelliyor. Kanada Uygur Haklarını Koruma Teşkilatı Direktörü Mehmet Tokhti 27 Nisan’da bize bir röportaj verdi. Mevcut kararın Uygurları Uygurlara karşı benzer bir politika benimsemeye çağırdığını söyledi.

Kanada Parlamentosu Vatandaşlık ve Göçmenlik Komitesi tarafından 26 Nisan’da kabul edilen bir kararda şöyle deniyor: “Diğer vahşet riskleri göz önüne alındığında, komitemiz hükümeti harekete geçmeye çağırıyor.”