İŞGALCİ ÇİN,TARİHİ YARKENT KENTİ’NİN KADİM ESKİŞEHİR BÖLGESİNİ YIKARAK YOK ETTİ

UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UUYHAM)

Çin komünist  yönetimi  işgalindeki Doğu Türkistan’da yaşayan Türklere karşı fiziki soykırım cinayetlerini sürdürürken  diğer yandan bu ülkenin kadim, özgün  ve tarihi  mimarı eserlerini  ortadan kaldırarak tarih ve medeniyeti yok etme cinayetlerini de devam ettiriyor.

Özgür Asya Radyosunun  haberine göre  ÇKP’lı işgalcılar son yıllarda  Türk kültür ve medeniyetine ait eserlere yönelik  Kültürel soykırım suçlarına  hız verdiklerini   en son ise,Doğu Türkistan’ın  tarihi merkezlerinden Yarkent  kentinin  Türklerin  en eski yerleşim yerlerinden olan  Eskişehir(Köhneşeher) bölgesine yönelik olarak  Nisan 2018’de  başlattığı sözde “Yenileme ve Dönüştürme” projesinin  tamamlandığı bildirildi

Çin resmi Haber Sitesi Tengritag’in bildirdiğine göre   ÇKP İşgal yönetimince  14 Eylül’de yayınlanan bir rapora göre,  sözde Özerk Bölge yönetimi” Kadim evler eskiyor, sokaklar dağılıyor ve her yer çöplük oluyor”  sloganı Yarkent’in  Eskişehir bölgesini “yeniden geliştirme” kararı aldığını öne sürdü. Bölgede bulunan kadim Uygur mimari üslübu ile inşa edilen   konutlar,dükkanlar ve iş yerleri tamameen yıkılmış olup,  bölgeden tahliye edilen yaklaşık 50 bin kişi  başka yerlere yerleştirildiği iddia ediliyor.   İşgal yönetiminin raporunda  ev  ve işyerleri yıkılarak yok edilen bölge sakinlerinden Samsa Ustası(Samsapez )Abdulkahar Enver ve Kazançılar Caddesi’ndeki tek mülk sahibi  olan Hayrigül Tursun   da dahil olmak üzere bir  çok  Uygur’un  bu yıkım projesinden projeden “faydalandıklarını”  bilgisi yer alıyor.

Ancak,  Çin’in raporda evleri yıkılan 50,bin Uygur Türkünün nereye yerleştirildiğine dair hiç bir bilgi bulunmuyor. Çin işgal yönetimi bu ve benzer yıkım projelerini  Uygurların Doğu Türkistan’dan uzaklaştırılması ve ” Uygurların Yaşamadığı Bir Xinjiang”   yaratılması amacı ile yararlanıyodıkları biliniyor.Yarkent’ten tahliye edilen bu 50 bin Uygur’un zorla Çin’in iç bölgelerine yerleştirildikleri tahmin ediliyor.

Washington merkezli Uygur İnsan Hakları Projesi tarafından 2019’un sonlarında yayınlanan “İnancın Yıkımı” başlıklı geniş çaplı bir raporda, Çin  İşgal yönetiminin Yarkent’teki bu yıkım kararına dikkat çekilmiş  ve bu uygulamanın soykırım amacı taşıdığı açıklanmıştı.

Tarihi Yarkent Kenti

Yarkent, Doğu Türkistan’ın  Altişeher olarak tanımlanan önemli kentlerinden birisi olup, yerleşimi ve kuruluşu  M.Ö.3.yüzyıla kadar  tarihlenmektedir. Doğu Türkistan’in önemli kültür ve tarım yapılan en önemli  ve zengin kentlerinden biridir. Tarım nehrinin en önemli kollarından Yarkent Irmağı yakınlarında kurulmuştur. Uygur Türklerindeki ” 12 Bin Kaşgar-32 Bin Yarkent”  sözü bu kentin büyüklüğünü göstermektedir. Verimli topraklara sahip bu kent Doğu Türkistan en önemli tarım, hayvancılık bölgelerinden birisidir. El sanatları de çok gelişmiştir. Tarihi kayıtlarda Osmanlı devletine tabi Yakup Han Bedevlet’in kurduğu Kaşgariya(Doğu Türkistan) İslam Devleti ordusunun   silah, giyim-kuşam ve diğer önemli lojistik ihtiyaçlarının büyük bir bölümü bu kentteki zanatkarlar tarafından üretilerek karşılandığı anlatılmaktadır.   Yarkent’in nüfusunun   1 milyon’dan daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. Bu kent Uygur Türklerinin en son uzun ömürlü güçlü devleti olan    Hindistan Fatihi ve  Hükümdarı Babürşah’in kuzeni (Halazadesi)  Sait Han Sultan tarafından kurulan Saideye devletinin başkenti olmuştur. Bu devlet  1514-1696 yılları arasında  ayakta kalmıştır. Pirlerin kenti anlamına gelen Pirane   Yarkent olarak da anılan bu kent Doğu Türkistanlılar için önemli bir dini ve kültürel merkezdir. Bir çok tasavvuf büyükleri bu kentte yaşamış ve irşat ve irfan faaliyetlerinde bulunmuştur.Yarkent halkı de diğer Doğu Türkistanlılar gibi milli kimliğine dini inançlarına ve  kültürüne çok bağlıdırlar.

Çin’in Yarkent İlişku Soykırım 

Çin işgali yönetimi 28 Temmuz 2014’te bu kentte büyük bir soykırım gerçekleştirmiştir. Yarkent’in İlişku kasabasındaki bu Soykırım cinayetlerini  Çin’in sansür   duvarını aşarak yurt dışına  iletmeyi başaran cesur ve Kahraman Uygur genci Ebubekir Rahim’in bildirdiğine göre İlişku’nun 15,16 ve 17 kentleri Çin İşxgalı Ordusu tarafından uçaklar,ağır silahlar ve tanklarla bombalanmıştır.Bu Çin soykırımında 3- 5 bin arasında çoğunluğu çocuk,.kadın ve yaşlıların oluşturduğu bölge sakini Uygurlar katledilmiştir.

Kaynak : https://www.rfa.org/uyghur/qisqa_xewer/yerken-nahiyesi-09142021163754.html