UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
ABD’nin önde gelen üniversitelerinden Yale Ün. öğretim üyesi Nicholas Bequlin Çin’in işgalindeki Doğu Türkistan’da yaşayan Uygurlar ve diğer Müslüman Türk halklarına yönelik işlediği suçlardan dolayı cezasız kalmaması gerektiğini açıkladı.
Yale Üniversitesi’nde misafir araştırmacı olan Dr. Nicholas Bequelin, 30 Eylül’de New York Times’ta “Çin’in Uygurlara Yönelik işlediği Suçlar Neden Cezasız Kalmamalı ?” başlıklı bir makale yayınladı.
Çin.BM.leri İşlemez Hale Getirmek İçin Çabalıyor
Dr.Nicholas makalesinde BM.Yüksek Komiserliğinde 31 Ağustas’da açıklanan Uygur İnsan Hakları Raporundaki korkunç gerçekler hakkında bilgiler verdikten sonra yazısı şöyle devam ediyor : ” BM. Uygur raporunda ” Çin, Uygurlara karşı insanlık suçları işlemiş olabilir” ifadesi yer alıyor. Raporun açıklanmasından sonra Birleşmiş Milletler aracılığıyla örgütlenen uluslararası toplum önemli adımlar attığını görmekteyiz. Bundan sonra BM. başta Uluslararası toplum , Çin’in Uygur bölgesindeki zulmüne son vermesi ,Topluma kamplarında tutulan mahkumları serbest bırakması için için Pekin’e baskı sorumlu tatmalı ve baskılarını sıklaştırarak etkili ve önemli anlamlı adımlar atmalıdır. Çünkü bu sorun artık Uygurların meselesi aşamasından çoktan geçmiş bulunuyor. Çin, BM’nin insan haklarını koruma yeteneğini etkisizleştirerek onu işlemez hale getirmek için uzun süredir büyük çabalar harcamaktadır. Çin’in devam eden bu olumsuz çabalarına karşı uluslararası toplumun etkin ve güçlü bir şekilde harekete geçmesi hayati önem taşımaktadır.”
Ayrıca makalesinde, BM’nin Uygur meselesinde harekete geçmemesi durumunda güvenilirliğini ciddi şekilde zedeleyeceği sonucuna varmıştır. Dedi ki: “Çin ile Sincan konusunda bir çatışma, Çin’in BM’nin insan hakları yetkisini baltalamasına engel olamaz. Ancak eylemsizlik, BM’nin güvenilirliğine ciddi bir darbe olacak ve dünyayı yasadışı eylemlerin cezasız kaldığı ve suçların normalleştirildiği bir dünyaya geri itecek. Çin dünyayı bu yöne doğru itiyor. Ama şimdi savaşma zamanı.”
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Uygur İnsan Hakları Vakfı’nın araştırma direktörü Dr. Henryk Szadziewski, radyomuza yaptığı konuşmada, Dr. Nicholas Bikulin’in makalesinde çok önemli bir konuya vurgu yapıldığını, yani eğer BM’nin bu ilkeye göre hareket etmediğini söyledi. yetkisi altındaki bir insan hakları kuruluşunun raporu, o zaman BM’ye kalmış olacak.Güvenini yitirdiğini söyledi:
“BM’nin kendi kurumu olan İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Uygur’da insanlığa karşı suçların işleniyor olabileceği gerçeğine dayanarak sonuca varmıştır. BM, kendi insan hakları organlarının bulgularına göre hareket etmezse, BM’ye olan güvenini kaybedecektir. Nicholas’ın makalesinde vurguladığı gibi, dünyanın insan hakları sistemini tehdit ediyor. Otoriterliğin dünya çapında yükselişte olduğu bir zamanda, BM gibi uluslararası kuruluşların insan hakları çerçevesi altında görevlerini sürdürmeleri hayati önem taşıyor.”
Dr. Nicholas Bikulin makalesinde, Çin hükümetinin, özellikle BM’nin insan haklarını korumadaki rolünü baltalamak için çabalarını yoğunlaştırırken, suistimallerinin ve otoriterliğinin cezasız kalmasını önlemek için yıllardır çalıştığını açıklıyor. Çin’in BM’deki etkisinin, Güvenlik Konseyi’ndeki veto hakkını kullanırken Suriye ve Burma gibi tiranları korumak kadar basit olmadığına inanıyor.
Michelle Bachelet’in Uygurlarla ilgili raporu yayınlamadaki gecikmesinde Çin’in BM’deki etkisinin görülebildiğini vurguladıktan sonra, böyle bir “erteleme”nin sona ermediğini kaydetti. Dedi ki:
“Daha önce Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini ve Burma, İran ve başka yerlerdeki insan hakları ihlallerini kınayan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Sincan’la ilgili rapor hakkında sessiz kaldı. 20 Eylül’de Genel Kurul’da yaptığı konuşmada konuyu atladı. . Bu yılın Ekim ayında Bayan Bachelet’in yerini alacak olan yeni İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, henüz başka planlardan bahsetmedi.
Dr. Nicolas Biculin, BM Genel Sekreteri Guterres ve Volker Türkiye’den somut bir açıklama gelmemiş olmasının endişesini dile getirdi.
“Bu çok rahatsız edici. Çünkü BM, eksikliklerine rağmen hala dünyada insan haklarının korunmasında belirleyici bir rol oynamaktadır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra böyle bir dünya organı oluşturulmadığında, etnik temizlik, toplu katliamlar, sömürgeci vahşet ve devletler tarafından kendi halkına karşı işlenen diğer insan hakları ihlallerini ele alacak uluslararası bir çerçeve yoktu. BM’nin kurucuları, 20. yüzyılın iki dünya savaşının, on milyonlarca ölümün ve Yahudilerin soykırımının korkunç derslerini kabul ederken, insan haklarının korunmasının dünya barışı için çok önemli olduğunu kabul ettiler. Nazi Almanyası, siyasi baskının sıklıkla şiddet içeren rejimlerin yükselişine yol açtığının kanıtı olarak görülüyor. Sonuç olarak Birleşmiş Milletler, imzacıların ifade özgürlüğünden çocuk haklarına kadar her şeyi korumasını gerektiren 18 uluslararası anlaşma olan İnsan Hakları Şartı’nı kabul etti. İnsan hakları krizleri Güvenlik Konseyi tarafından çözülür ve uluslararası suç şüphesi durumunda Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne sevk edilebilir. Uygulama süreci genellikle jeopolitik ve ekonomik gerçeklerle çatışsa da, insan hakları nihayetinde dünya siyasetinin önemli bir parçası haline geldi. Ancak Çin bunu ortadan kaldırmak için çalışıyor.” İnsan hakları krizleri Güvenlik Konseyi tarafından çözülür ve uluslararası suç şüphesi durumunda Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne sevk edilebilir. Uygulama süreci genellikle jeopolitik ve ekonomik gerçeklerle çatışsa da, insan hakları nihayetinde dünya siyasetinin önemli bir parçası haline geldi. Ancak Çin bunu ortadan kaldırmak için çalışıyor.” İnsan hakları krizleri Güvenlik Konseyi tarafından çözülür ve uluslararası suç şüphesi durumunda Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne sevk edilebilir. Uygulama süreci genellikle jeopolitik ve ekonomik gerçeklerle çatışsa da, insan hakları nihayetinde dünya siyasetinin önemli bir parçası haline geldi. Ancak Çin bunu ortadan kaldırmak için çalışıyor.”
Dr. Henry Szajewski de António Guterres ve Volker Turk’ün olumsuzluğunun iyiye işaret olmadığını kaydetti.
“BM’nin bu konuda derhal harekete geçeceğinden şüphe duymamın nedeni, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Çin’i eleştirirken pasif kalmaya devam etmesidir. Diğer bölgelerdeki diğer sorunları ve krizleri eleştirmek ve yönlendirmek için hızlıdır, ancak Uygur meselesinde Çin’i eleştirmeye gelince çok pasif veya neredeyse yok gibidir. Tabii bunu söylemek için çok erken ama yeni İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk çok iyimser görünmüyor. Kısacası Çin’in BM’deki etkisini ve diğer ülkeler üzerindeki etkisini artıran ekonomik gücü ve sermayesidir.
Dr. Henry Szajewski konuşmasında, dünyadaki insan hakları aktivistlerinin, kurumlarının ve demokratik ülkelerin bu durumda harekete geçmesi için BM’ye baskı yapmaya devam etmesi gerektiğini vurguladı. “Ne olursa olsun Uygur meselesinin BM gündeminde tutulması çok önemli. Bu nedenle, tüm ülkeler ve kuruluşlar artık Uygur sorununu araştırmak için diğer BM kuruluşlarına baskı yapmalıdır. Örneğin, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ve Soykırımı Önleme Ofisi (UNOSAPG) tüm yayınlanmış raporlara sahiptir. Uygurlara ve BM Genel Kuruluna baskı yaptı.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin raporunun ardından Amerika Birleşik Devletleri gibi Batılı demokratik ülkeler Birleşmiş Milletler üzerindeki baskılarını artırdı. 26 Eylül’de BM İnsan Hakları Konseyi’nin 51. oturumunda, ABD ve Birleşik Krallık liderliğindeki 8 ülke, BM İnsan Hakları Konseyi’nin bir sonraki oturumunda Çinli Uygurlara yönelik muameleyi tartışmak için bir teklif sundu. Dünya Uygur Kongresi Program Direktörü ve Sözcüsü Zumratay Free, radyomuza önerinin önümüzdeki hafta oylanacağını, BM’nin otoritesini korumasının hayati önem taşıdığını söyledi.
Nicholas Bikulin’in “New York Times” gazetesinde yayımladığı bir makalede, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin Uygurlarla ilgili takip kararı, 7 Ekim’e kadar sürecek olan İnsan Hakları Konseyi tarafından karara bağlanacak. Daha birçok krizde kullanılmış olan daha fazla araştırma ve hesap verebilirlik yetkilerini kullanabileceğini ve Çin’in bu konseyin bir üyesi olarak buna şiddetle karşı çıkacağını belirterek, “Çin buna diş ve çivi. O zaten BM soruşturmasını gayri meşru olarak kınadı ve İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ni “bir korsan ve ABD’nin suç ortağı” olarak nitelendirdi. Ama belki de Sincan’daki zulmün şiddetinden kaynaklanan rahatsızlıktan dolayı, Pekin’in BM’de Sincan politikalarını savunması bu kez beklenenden daha az destek aldı. Ancak gerçekten etkili olan somut eylemin yaratılması, İnsan Hakları Konseyi’ne üye devletlerin güçlü bir katılımını ve Bay Antonio Guterres ile Bay Volker Türk’ün cesur liderliğini gerektirecektir.
