Son Dakika
Leigh HARTMAN
Çin’in işgalindeki Uygur bölgesinde yaşayan ve azınlık olarak tanımlanan Uygurlar, Kazaklar ve diğer Türk halkları için, ana dillerini kullanmak onların hapsedilmeleri, baskı, zulüm ve işkence ile katledilmeleri veya idam cezasına çarptırılmaları anlamına gelmektedir. Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) makamları, ana dili olan Uygurca ile ders kitapları hazırlayan ve yayımlayan Müslüman Uygur eğitimcilerinin tamamını 2017’deki kollektif gözaltına alma ve Çin tipi toplama kamplarına hapsetme kampanyasında tutukladı. Bunları bir kismini ömür boyu başta çeşitli ağır hapis cezalarına bazılarını ise idam cezasına çarptırarak cezalandırdı.
Associated Press’in haberine göre, bir ÇHC mahkemesi, Sözde Bölgesel eğitim dairesi eski direktörü Uygur asıllı Settar Savut’u, Çin rejiminin iddiasına göre Uygur dilinde “Etnik bölücülük” ve “Terörizm içeren” ders kitapları yazdığı ve yayımladığı için 6 Nisan 2019’da idam cezasına çarptırdı. Ancak, Mahkeme idam cezasının 2 yıl sonra ingaz edileceğini bildirdi.
Mahkeme ayrıca bu Uygur Eğitimcilerden 3’nü ömür boyu hapis olmak üzere, beş Müslüman Uygur Eğitimci(Maarifçi) akademisyeni ve eğitimciyi daha çeşitli cezalara çarptırdı. ÇKP Mahkemesi bunlara verilen cezaları yeni açıklanmış olsalar da, Çin makamlar bu eğitimci ve Akademisyenleri yıllar önce tutuklamıştı.
Kemaltürk Yalkun, medyaya yaptığı başka bir açıklamada ise, “ Babamın Meslekdaşları ile birlikte yazdığı ders kitapları Uygur kültürünü tanıtmak ve bu özgün kültürü Uygur çocuklarına öğretmeyi amaçladığı için Çin’in hedefi olmuştur. ÇKP rejimi günümüzde Doğu Türkistan’da Uygur dilinde eğitimi ve Uygur kültürünü topyekûn bertaraf ederek sonuçta tamamen yok etmek istiyor.” şeklinde konuştu.
Kemaltürk AP Ajansına şunları de ifade ediyor ; Babamın veya arkadaşları ile birlikte yazdığı ve yayımladığ ders kitapları ÇKP’ın Uygurlar başta diğer kendi ana vatanında azınlık olarak tanımladığı azınlıkların kültürlerine yaptığı engelleme ve baskıyı resmi politika olarak uygulamaya başlayana kadar babamın ve diğer Eğitimcilerin ders kitaplarının yazılması, basılması, okutulması ve kullanılmasına yıllarca izin bizzat kendileri izin vermiştir. Günümüzde ÇKP. Uygurların ana dilini, kültürünü yasaklayarak silmek suretiyle ve dili ve in, tarihi silmeye ve yeni bir hikâye yazmaya çalışıyor” dedi.” şeklinde konuşuyor.
Çin, Uygurları Sürekli Baskı ile Sindirme Sonrasında İse Yok Etme Politikası Uyguluyor
ABD’nın başını çektiği batılı uluslararası ortaklarının hedefi ; Çin’in Uygur bölgesinde yaşayan ve Çinli olmayan ve azınlık olarak tanımladığı Uygur Müslümanlarına ve diğer etnik ve dini azınlık gruplarına mensup kişilere yaptığı insan hakları ihlallerinden ve istismarlarından Pekin’i caydırmayı amaçlıyor.
ÇKP.’ın Uygurlara Yönelik Baskı Politikası İnsanlık ve Soykırım Suçudur
İnsan hakları grupları, ÇHC’nin baskı politikasının kapsamında şunların yer aldığını söylüyor:
Amerika Birleşik Devletleri; Kanada, Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği ile birlikte, ÇHC’nin bu istismarlarla bağlantılı ÇKP’lı yetkililerine yaptırımlar uygulamaya başlamıştır.
Çin’in bir baskı aracı olarak Çinli olmayan etnik gurupların ana dil kullanımını kısıtlamak Pekin’in kullandığı tek yöntem değildir. Çin yönetimi Uygurca ders kitapları yazanları de cezalandırıyor. Ama bu azınlık guruplar içerisinde bu baskı ve cezalandırmalardan en çok etkilenen gurup ise ÇHC işgal rejimi, 2017 yılında bazı okullarda Uygur dilini yasakladı. Ve Eylül 2020’de Pekin; Çin’in Moğolistan sınırındaki kuzey bölgesi İç Moğolistan’daki okullarında dil, siyaset ve tarih derslerinin, bölgenin ana dili olan Moğolca yerine Çince verilmesi talimatını verdi.
Akademik özgürlük, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 19. Maddesi’nde belirtilen ifade özgürlüğü hakkıyla koruma altına alınmış olup, “müdahale olmaksızın görüş sahibi olma ve bilgi ve fikirleri araştırma, edinme ve bunları beyan etme özgürlüğününü ” içermektedir.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 2020 İnsan Hakları Raporu’nda, ders kitaplarının Çin’de “Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) düzenlemesine ve kontrolüne tabii” olduğunu açıkladı. Bu konu ile ilgili yayınlanan Rapor ise, ÇKP’nin Uygur Müslümanlarına karşı yapılan baskı ve zulüm politikasını “soykırım ve insanlık suçu” olarak tanımlamaktadır.
Eğitimci Yalkun Ruzi’nin Yazdığı Kitaplar
Kitapların isimleri (Üst sıra-soldan sağa):
1- Mehmet Ali Tevfik efendi 2- Teklemakan’daki Altın Şelale 3- Şans(Baht) kendi elinizde
Alt sıradaki Kitaplar(Sağdan Sola :
1- Toprak Kalenin Sırrı 2- Uyanmakta Olan Ecdad ruhu 3- Ben Niçin Obroz( Eleştiri- Yorum) yazıyorum ?
Kaynak : https://tr.usembassy.gov/tr/uygur-egitimciler-cinde-hapis-ve-olumle-karsi-karsiya-geliyor/
BENZER HABERLER