DOĞU TÜRKİSTAN DAVASININ BAYRAKTARI VE YOLBAŞÇISI İSA YUSUF ALPTEKİN

YÜCEL TANAY

İsa Yusuf Alptekin, Doğu Türkistan bağımsızlık davasının önde gelen  isimlerinden  ve Türkiye ve diasporadaki Doğu Türkistan milli  hareketini başlatan ve bayraktarlığını  yapan iki Liderden  sonucsucusudur.

1946 yılında  Doğu Türkistan’da Dr.Mesut Sabrı Baykuzu,Mehmet Emin Buğra ile birlikte   “Üç Efendiler”  adı ile   birlikte başlattıkları  Yeniden Aydınlanma ve Kendine dönme    Kültürel hareketinin öncülerindendir. 1949’da Komünist  Çin işgalinden sonra “Vatan İçin,Vatandan Ayrılma ”  şiarı ile fikir ve dava arkadaşı Mehmet Emin Buğra ile birlikte hicret ederek Türkiye’ye yerleşmiştir. Eylul 1955’de Suudi Arabıstan’ın Taif şehrinde gerçekleştirilen 1.Doğu Türkistan Milli Kurultayı’nda her ikisi  aynı yetkilere sahip eşbaşkanlar olarak  seçilimişlerdir.Bu tarihten sonra,Türkiye ve Diasaporadaki Doğu Türkistan Milli Kurtuluş mücadelesini  birlikte yürütmüşler  ve ortak  bayraktarlığını yapmışlardır.  Mehmet Emin Buğra’nın 1965 yılında vefatı üzerine  vefat tarihi olan 1995 yılına kadar bu davanını Lideri ve Başaaraktarlığını devam ettirmiştir.

Türk Milletinin Ana Vatanı Doğu Türkistan

”… İpek yolunda yorgun, mazlum, mağdur bir kavşak… Türklüğün ocağı… Dede Korkut diyarı… Yusuf Has Hacip’in, Kaşgarlı Mahmud’un, Edip Ahmet’in yurdu… Bir zamanlar Türk-İslam medeniyetiyle yeşeren bir kültür havzasıdır.
Türklüğün bu kadım yurdu Tekkelerinde, medreselerinde, sokaklarında, ocaklarında ilmin ve irfanın talim edildiği, edebin ve ahlakın sokaklarda dolaştığı tertemiz beldelerle doluydu. Şimdiyse Bu Türk yurdu zalim Çin’in hoyrat ellerinde yakılıp yıkılan bir virane. Unutulmuş, kaderine terk edilmiş… Kimsenin duymadığı, görmediği katliamlar, soykırımlar… Bir zamanların huzur beldeleri şimdi yokluğun, yoksunluğun, unutulmuşluğun kahredici ikliminde can çekişiyor.
Ata yurdu “Türkistan illeri” acı çekiyor… Emperyalist Çin’in vahşiliğinde paramparça… Töreler, ocaklar, tekkeler, medreseler ateş denizinde… Gökbayrak altında ölüm kalım savaşı… Bir varolma, ayakta kalma mücadelesi… Evet, Doğu Türkistan da bir direniş var, yokolmama… Bu direnişin önderleri, yiğitleri… İsyan ve özgürlük ateşinde yanıp kavrulan yiğitler. Vatanlarını, yurtlarını, ocaklarını yeniden mamur etmek, yeniden insan onur ve haysiyetine yaraşır şekilde yaşamak isteyen baba yiğitler. Milletinin prangalarını, zincirlerini kırmak isteyen bozkurtlar. Yağmalanan kültür ve medeniyeti yeniden ayağa kaldırma yemini içenler. Bir yeminin görkemini yaşayanlar… İsa Yusuf Alptekin bu yeminin görkemini yaşayan bir yolbaşcıydı. Bir inanç uğruna, özgürlük ve bağımsızlık uğruna canını, malını ortaya koyanlardan. Doğu Türkistan’ın ayakta kalma cehdinin “Üç Efendiler”inden biri. Mehmet Emin Buğra, Mesut Sabri Baykozi ve İsa Yusuf Alptekin’e “Üç Efendiler” diyorlardı. Vatanlarının kurtuluş mücadelesine damgalarını vurmuşlardı…

Doğu Türkistan Yiğitlerinin Yolbaşcısı olmak
İsa Yusuf Alptekin… 1901’de Kaşgar’a bağlı Yenihisar’da doğmuş. Toprakla, tarımla uğraşan bir ailenin mensubu. Toprakla hemhal olmuş, onunla pişmiş… Belki de ileriki yıllardaki mücadele azmi buradan geliyor. Toprağın değerini bilmek, vatan toprağını her türlü ayrık otlarından ve pisliklerden temizlemek… Dini bütün bir ailedir Alptekin’in ailesi. Babası onun bir âlim olmasını ister. Kur’an öğretilen bir mektebe kaydedilir. Çin yönetimi çocukların Çince öğrenmeleri için Çin okullarında eğitim görmelerini istemektedir. İsa YusufÇin okuluna devam ederken, aynı zamanda çeşitli âlimlerden dersler de alır. Medrese eğitimini de devam eder.
Bizim buralardaki yâren meclislerini andıran “Meşreb Meclisleri”nin “yiğitbaşı”dırAlptekin… Yaren meclislerinde yiğitbaşı olmak her babayiğidin harcı değil. Anne babaya saygı göstereceksin, ibadetlerini yapacaksın, içki, esrar kullanmayacaksın, haramdan, yalandan dolandan uzak duracaksın, yardımsever olacaksın, aylaklık yapmayacaksın… İşte böyle bir talim ve terbiye sistemiyle yetişmiş, yetiştirilmiş. Eğitimini bitirdikten sonra değişik memuriyetlerde çalışan Alptekin1926’da Batı Türkistan’daki Milli Mücadele mensuplarıyla irtibata geçer. Doğu Türkistan’daki valilerin zulümlerini, halka reva gördükleri muameleleri Çin Hükümeti’ne iletir. Gerekli önlemlerin alınması noktasında uyarılarını dile getirir. İsa Yusuf Alptekin’in mücadelesinin odağında, siyasi yönü ağırlıklı bir mücadele yöntemi vardır. Onun mücadelesi, Doğu Türkistanbağımsızlık ve özgürlük mücadelesinin siyasi ve diplomatik ayağıdır. Aynı zamanda bu direniş hareketinin basın yayın dünyasındaki temsilcisidir de. Vatanında yaşanan soykırımlara, vahşetlere dünyanın dikkatini çeker. Kamuoyunda bu durumun sıcaklığını kaybetmemesi için çırpınır.

Yaklaşık on yıl Çin Parlamentosu’nda Doğu Türkistan’ı temsil eder. “Uygur Kültür Cemiyeti” ve “Doğu Türkistan Gençlik Teşkilatı”başkanlığı da yapar.Bu durumlar resmi otorite tarafından hoş karşılanmaz. Doğu Türkistan’ın işgaliyle önce Keşmir’e geçer arkasından 1954’de Türkiye’ye…
Doğu Türkistanın Bağımsızlığına Adanmış Bir Hayat
Ata yurttan Anadolu’ya… Gelir gelmez siyasi ve diplomatik mücadeleye yeniden başlar. “Doğu Türkistan Göçmenler Cemiyeti”ni kurar. “Doğu Türkistan’ın Sesi”, “Tanrı Dağları”, “Altay”dergilerini çıkarır. “Yusuf Has Hacip”kütüphanesini kurar. Mücadeleyi daha köklü ve geniş bir forma kavuşturmak ve basın/yayın yoluyla tahkim etmek için, 1983’de “Doğu Türkistan Neşriyat Merkezi”ni kurar. Önüne gelen, uzanabildiği, görüşebildiği ne kadar siyasetçi, devlet adamı, yazarçizer varsa hepsine bıkmadan usanmadan “Doğu Türkistan”ı anlatır. İstanbul’da kurduğu cemiyetle ve yayınlarıyla bütün Türkistan göçmenlerine, öğrencilere kucak açar. Gençlere geniş bir ufku işaret eder. En başından en sonu kadar hayatı sıkıntılarla, mücadelelerle, göçlerle ve en önemli hürriyet aşkına tavizsiz bağlılıkla geçen “Doğu Türkistan Alpereni ”İsa Yusuf Alptekin 17 Aralık 1995 yılında yaşı 90’a ermişken göçüp gider ebedi âleme…

İsa Yusuf Alptekin, Doğu Türkistan mücadelesinin siyasi, diplomatik yanıydı. Aynı zamanda bilgeliği… Sorunların, sıkıntıların şiddetle, baskıyla değil de uzun vadeli aklıselim bir anlayışla çözüleceğine inanmıştı. Nitekim çalışmalarını bu mantalite etrafında yoğunlaştırdı. Barbarlaşan bir dünyada, gücün tek geçerli mazeret olduğu bir ortamda belki de anlaşılabilir bir durum değil bu. İktidar olmanın ya da iktidarın yanında yer almanın kutsandığı, şiddetin tanrılaştırıldığı günümüzde İsa Yusuf Alptekin ve mücadelesi iyi tahlil edilmeli… Aynı zamanda o günlerde soydaşlarıyla, dindaşlarıyla ilişkileri slogandan öteye gitmeyen; dostu, kardeşi, yâranı her türlü zulümle inlerken duymazdan gelen Türkiye Cumhuriyetindeki siyaseticiler yeniden gözden geçirilmeli…
Rahmet ve minnetle anıyoruz,Doğu Türkistanın bu ölümsüz Alperenini