Son Dakika
Cumhuriyet Halk Partisi(CHP)’nin ABD Temsilcisi Sayın Yurter Özcan’ın hazırladığı “Doğu Türkistan – Uygur Türkleri / Tarih, Kimlik ve Siyaset” başlıklı raporunu aşağıda bilgilerinize sunuyoruz.(UYHAM)
UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (UYHAM)
Dünyanın gündeminden düşmeyen, Doğu Türkistan, Uygur Türkleriyle ilgili CHP bir rapor hazırladı.
CHP’nin ABD Temsilcisi Yurter Özcan’ın hazırladığı “Doğu Türkistan – Uygur Türkleri / Tarih, Kimlik ve Siyaset” raporu yayımlandı.
Raporda, Uygur Türkleri sorununun tarihsel planı, Türkiye’nin tavrı, ABD’nin bakışı irdelendir.
Birleşmiş Milletler’in konu hakkında hazırladığı raporlara atıflar yapılırken, sorunun muhataplarından Çin’in açıklamalarına yer verildi.
CHP ABD Temsilcisi Yurter Özcan, Çin’in Uygur Türkleri’ne yönelik ‘insan hakları ihlali’ sayılan uygulamalarda bulunduğunu belirterek, Türkiye’nin buna karşı ekonomik kaygılarla sessiz kaldığının altını çizdi. Özcan, “Türk hükümeti, Çin’in Türk ekonomisi üzerindeki nüfuzu sebebiyle, Doğu Türkistan konusunda sert tavır takındığı takdirde, ekonominin ciddi zarar göreceğinden korkmaktadır” dedi.
CHP ABD Temsilcisi Yurter Özcan, ‘Doğu Türkistan ve Uygur Türkleri, Tarih, Kimlik ve Siyaset’ başlıklı rapor hazırladı. Raporda Çin’in Sincan bölgesinde yaşayan Uygur Türkleri’nin ‘zorla çalışma kamplarında’ tutulduğunu anlatıldı. Çin’in ‘Doğu Türkistan’ olarak adlandırılan Sincan bölgesinden Uygur Türklerini çıkarmaya çalışmak ve bölgeyi asilime etmekle suçlandığı aktarılan raporda, “İnsan hakları örgütleri, kamplarda tutulanların fabrikalarda çok düşük ücretle çalışmaya zorlandığını ve sadece haftada bir kez evlerine gitmelerine izin verildiği bildiriliyor” denildi.
Çin’nin Uygur Türkleri’ne yönelik insan hakları ihlali uyguladığı ve bunun da uluslararası toplum tarafından kabul edildiği aktarılan raporda, Türkiye’nin tam aksi yönde tutum alarak, buradaki hak ihlallerine ekonomik kaygılarla çekinceli davranması şu şekilde eleştirildi:
“Türkiye de Uygurlar meselesinde tutum alırken, birçok ülkenin yaptığı gibi Çin’le ilişkilerini bozmamak gayretindedir. Türkiye’nin son dönemde Çin’e karşı Uygurlar konusundaki sessiz tavrı, Türkiye ekonomisinin gittikçe Çin ile ticarete ve Çin kaynaklı sıcak paraya bağımlı hale gelmiş olmasıyla açıklanabilir. Son yıllarda, Çin’in Türkiye ile olan ekonomik ilişkilerinin kapsamı, hızlı demiryolu hattı, köprü ve nükleer enerji santralı inşaatları gibi farklı yatırım projeleriyle iyice genişledi. Türkiye ve Çin, 2010’da yıllık ticaret hacmini 2015’e kadar 50 milyar dolara, 2020’ye kadarsa 100 milyar dolara çıkarmak amacıyla sekiz stratejik işbirliği anlaşması imzalamıştı. Ticaret Bakanlığı’na göre iki ülke arasındaki ticaret hacmi 2001’de bir milyar 100 milyon dolarken bu miktar 2018’de 23 milyar 600 milyon dolara yükseldi. Türk hükümeti, Çin’in Türk ekonomisi üzerindeki nüfuzu sebebiyle, Doğu Türkistan konusunda sert tavır takındığı takdirde, ekonominin ciddi zarar göreceğinden korkmaktadır.”
‘İNSAN HAKLARI İHLALLERİ İÇİN RAPOR HAZIRLANMASI TALEP EDİLDİ’
Özcan raporunda, ABD’nin Uygur Türkleri’nin yaşadığı ‘hak ihlallerine’ bakışını da açıklayarak, “Çin’in Uygur Türkleri’ne yaptığı muameleye karşı sert tavır, ABD siyasetinde iki parti tarafından da yoğun bir şekilde destekleniyor” dedi. Özcan, ABD Başkanı Donald Trump’un ABD Senatosu ve Temsilciler Meclisi’nden geçen Çin’in Sincan bölgesindeki baskı politikalarından dolayı Çinli yetkililere yaptırım uygulanmasını öngören yasa tasarısı, Haziran 2020’de onayladığını hatırlatarak, bu tasarıyı Cumhuriyetçilerin de desteklediğinin altını çizdi. Özcan, “Tasarı, Çin’e ve Uygur Türkleri politikasını hazırlayan Çin Komünist Partisi yetkililerine karşı sert adımlar içeriyor. Bu adımlar arasında, Çinli yetkililerin ABD’deki mal varlıklarının dondurulması ve bu yetkililere vize yasağı getirilmesi de yer alıyor. Ayrıca tasarıda, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın bölgedeki insan hakları ihlalleri için bir rapor hazırlaması talep ediliyor” dedi.
‘KOMÜNİST PARTİ SEKRETERİ YAPTIRIMLARIN HEDEFİNDEKİ İSİM’
“Trump’ın Haziran ayında imzaladığı tasarı, daha ağır yaptırımların önünü açıyor. Sincan bölgesinde yaşayan Müslümanlara yapılan işkence, yoğun gözetim, toplama kampları, zorunlu kısırlaştırma gibi insan hakları ihlallerinin mimarı olarak görülen Sincan Uygur Özerk Bölgesi Komünist Parti Sekreteri Chen Quanguo bu ağır yaptırımların hedefindeki isimlerin başında geliyor. Quanguo ve üç ayrı yetkili için onaylanan yaptırımlar, ABD tarafından Çin’deki çok yetkili Daimi Komite’nin üyelerine uygulanan ilk yaptırım kararı oldu. Bu dört Çin Komünist Partisi (ÇKP) yetkilisine ticari ve finansal işlem yasağı geldi ve ABD’deki varlıkları donduruldu. Aynı zamanda, bu dört kişi de dahil olmak üzere birçok ÇKP yetkilisine ve ailelerine ABD vizesi yasağı da getirildi.”
HAK İHLALLERİNDEN BAZILARI RAPORDA SIRALANDI
Raporda, Uygurlara yönelik uygulanan insan hakları ihlalleri şu şekilde anlatıldı:
– İnsan Hakları İzleme Komitesi de inanç özgürlüğü alanında artan kısıtlamaların altını çizmektedir. Örneğin memur, öğrenci ve öğretmenlere Ramazan ayında oruç tutma yasağı uygulaması getirilirken, tüm restoranların Ramazan ayı boyunca açık olması şart koşulmuştur.
– Yasaya göre kamuya açık alanlarda yüzü kapatacak peçe türü kıyafetlerin giyilmesi, “normal olmayan” sakal tarzları, çocuklara dini isimlerin koyulması ve devlet medya araçlarını takip etmemek cezai işlem gerektirecektir.
– Hükümet din ve ifade özgürlüğünü kullanmaya çalışan Uygur entelektüelleri, akademisyenleri ve internet sitesi editörlerini tutuklamaya devam etmektedir. “Bölücülük” iddiasıyla ömür boyu hapse mahkum edilen Uygur ekonomist ve akademisyen İlham Tohti ile idam cezasına mahkum edilen, ancak cezası ertelenen Sincan Üniversitesi eski rektörü Taşpolat Teyip bunlar arasındadır.
– Tüm bu baskı politikalarının dahi ötesine geçen, Sincan bölgesinde toplama kamplarının varlığı iddiası ise 2017 yılı itibariyle, uluslararası kamuoyu gündemine düşmüştü. Çin Hükümeti tarafından başta iddialar kabul edilmese de, daha sonra uydu görüntülerinin medyaya yansıması ve kamplarda kalmış insanların anlatıları sonucunda kampların varlığı kabul edildi. Uluslararası örgütlerin raporlarına göre bu kamplarda yaklaşık 1 milyon Uygur, Kazak ve diğer Müslüman etnik gruplar bulunuyor.
CHP’nin raporunda şu başlıklar yer aldı:
“Türkiye’nin Uygur Türkleri ile İlişkisi
Türkiye-Çin İlişkilerinin Uygur Türkleri Üzerindeki Etkisi
ABD’nin Tavrı
Uluslararası Aktörlerin Rolü
Tarihsel Arka Plan
Yakın Dönem Uygur Siyasi Tarihi
Uygur Diasporası ve Ulus ötesi Faaliyetleri
İnsan Hakları Temelinde Uygurlar Konusu
Uluslararası Toplum ve Uygur meselesi
Kaynak : https://ankahaber.net/haber/detay/chp_abd_temsilcisi_ozcan_turkiye_hukumeti_ekonomik_kaygilarla_uygur_turklerine_uygulananlara_sessiz_kaliyor_18204