ÇİNLİ Lİ SHENG’İN ” UYGUR TARİHİ”

Lİ SHENG’İN UYGUR TARİHİ

Ali BADEMCİ (alibademci@gmail.com)

Li Sheng’in “Uygur Tarihi” okunmaz mı, elbette okunur; çevirinin zararı mı var mutlaka hayır! Fakat “mal görüp de mağribiye dönmenin” anlamı yoktur! Yazdıklarında hiç mi doğru yok, elbette var; ülke ellerinde olduğu için coğrafya bilgileri harikulede! “Sinkiang” dediği ülkenin 5 Özerk Bölgesi’nin de Uygur olduğunu, Türkçe konuştuklarını, Müslüman olduklarını bizzat Sheng söylüyor! “Hocalar Devri” ile ilgili tesbitler elbette doğrudur, hatta ömrü üç ay olan “Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti” bugünkü siyasi islâm hevesleridir! Lâkin 18 ay devam eden Doğu Türkistan Cumhuriyeti öyle mi?

Maşaallah Türkiye’de Türk tarihi ve Türkoloji çalışmaları tavana vurdu; Sovyetçiler ve Maocular’dan sonra bizim İslâmcılar’ı da merak salmış, yazdıkça yazıyorlar! Bunlar tamamen işin siyasi ve ideolojik tarafı; doğrusu şudur ki gerek Çarlık gerekse Sovyetler devrinde Rus ilim adamları çok iyi çalışmışlar! Elbette eski Türk tarihini izah ederken Çin kaynakları ilim âlemi için önemini korumaktadır. Cumhuriyet devrinde Türkolog Radloff, tarihçi Barthold’un çalışmalarından Türk bilim adamları yeteri kadar faydalanmıştır. Gumilev önemli bir “Hun” uzmanı; lâkin ürünleri siyaset ve ideoloji kokuyor ki, siyaset bilimci Aleksandr Dugin’de bu iş zirve yapmıştır. Coğrafya ellerinde olduğu için Ruslar’ın saha ve arkeolojik kazı çalışmaları da gerçekten çok önemlidir. Çin ve Çinliler’in Türk tarihi yönünden elbette tam Asyalı olmak ve tarih zaptedmek gibi önemli bir tarafları var! Asya gerçekten kadim bir medeniyet merkezi ve çok büyüktür; bu yönü ile Avrupa ve Afrika’yı da etkilemiştir; lâkin Asya’nın Proto insanları ve kavimleri netice olarak bellidir; Türkler-Tibetliler-Çinliler-Moğollar! Batının doğuya etkisi ve İran’ı köprü olarak kullanması çok çalışılmıştır; lâkin günümüzde elle tutulacak bir Avrupa Asyacılığı görülmemektedir; Asya yine Asya’dır; Doğu-Batı-Kuzey-Güney olarak birçok tabiat hadiselerine rağmen coğrafya yerinde durmaktadır!

Li Sheng Çinli bir bilim adamı; yaşı yetmişe dayanmış! Şoven derecede bir Çin milliyetçisi ve Uygur tarihi uzmanı! Onu 2001’de “Xinjang Histores”adlı eseri ile tanıdık; biliyorsunuz onlar Doğu Türkistan’a sonradan kazanılmış toprak anlamında “Sinkang” diyorlar! Bizim “Maocu Ulusalcılar” 2013’de kitabı “Sinkiang Uygur Tarihi” adı ile Türkçe’ye çevirmişler! Çevirmenin adı yok, anlaşılan İngilizce yerine Uygur lehçesinden uyarlanmış! Kaynak Yayınları; Eski Genel Kurmay başkanlarımızdan İlker Başbuğ’un da “Nasıl Bir Türkiye” adlı eseri 2015’de yine bunlar tarafından neşredildi! Anlaşılan adamlar çalışıyor; her emekli olan askeri bürokrat da soluğu ortada alıyor! Neyse bizim konumuz Li Sheng ve tarihi!

Ulusalcılar o kitapta neler görmüşlerse birkaç gün önce “Ulusal TV”de Bay Perinçek ve bir akademisyenin katıldığı program bile yaptılar! Öyle anlaşılıyor ki konu ile ilgili başka bir kaynak tanımıyorlar; meselâ dünyada Çin kaynaklarının bir numaralı uzmanı Otto Franke ve bunun öğrencisi Cumhuriyet devrinde Atatürk’ün daveti ile getirilen Eberhard ve onun öğrencisi Türk bilim adamı Bahaeddin Ögel’den haberleri yok! Bunların ötesinde batılı ve Japon bilim adamlarının çalışmalarını da görmemişler! Halbuki elimizin altındadır! Bu konuda Rus bilim adamlarının çalışmalarını da görmemezlikten gelemeyiz; kaldı ki günümüz bilim adamlarımızdan Ahmet Taşağıl’ı atlayamazsınız! Şahsen ciddi bir kanalda bu konu ile ilgili olarak Taşağıl’ı dinlemek ve bilgilenmek isteriz; biraz ağır konuşuyor ama tam anlamı ile Çin meskukatına hakimdir! Şimdi bu işler Perinçek ve yanındaki hokkabaza mı kalmış?

Li Sheng’e göre “Doğu Türkistan” adlandırılması siyasidir ve buranının adı “Sinkang”dır; ki tarih boyunca Çin toprağıdır! MS.VI. yüzyıla kadar Çin’de Türk’ten bahsetmek mümkün değildir(s.68); İslâm yayılması ile Orta Asya Arap’laşmıştır(s.79); Türk adı bir kabile adıdır, etnitizm ifâde etmez(s.84); Türkler İslâm fethinden sonra Araplar’la Çinliler arasına girdi(s.82); onlar Moğollar’la karışmıştır(s.91) vs. Daha sayalım mı? Bildiğiniz batı teraneleri, “Barbar, medeniyetten uzak, zalim, göçebe!” Medeniyeti Çinliler getirmiş! Bu adam Uygurlar’a Uygur tarihi okutuyor; aslında çarpıtmanın dikâlâsını yapıyor! Hadi adamın bu iş görevi de ya bizim “Atatürkçü-Ulusalcılar”a ne dersiniz; buraya öbek öbek koşan o paşa hazretleri! Çok yazık çok!

Artık yeni bir dünyada yaşıyoruz; elbette eski Türk tarihinin yegane kaynakları Çin meskukatıdır; fakat materyalleri kendinize göre yorumlayamazsınız! İlim ve ilim adamı diye bir şey vardır! O.Franke “Geschichte III”de Çinliler’in milliyetlerini Hunlar’ı hesaba katmadan izah edemezsiniz diyor! Bunun gibi Ruş tarihçisi L.N.Gumulilev ilk Rus Devleti’ni Türkler kurdu, Çar adı bile Türkçe’dir; ilk Çar Boris Gudunov bir Kıpçak Türkü’dir, güçlü Rus Devleti’nin de adı Cengiz Han Çarlığı’dır, tesbitlerini yapmıştır! Dolayısiyle Türk adı geçmeyen bir Rus milliyeti ve tarihi de olmaz! Araplar’a gelince Karluklar olmasaydı Çinliler’e karşı Talas Savaşı’nı nasıl kazanacaklardı! Görülüyor ki sadece Asya’nın değil dünyanın direği Türkler’dir! Abbasiler devrinde Selçuklular gelmeseydi İslâm’ın hâli nice olurdu; Hazarlar Arap ordularına geçit verseydi hangi Avrupa’da Hristiyanlık vücut bulacaktı! Ve Avrupa’yı dirilten Haçlı Savaşları! Muhatap sadece Türkler değil mi?

İyi pazarlar efendim.