ÇİN’İN STRATEJİK ” YENİ BİR KUŞAK VE YOL ” PROJESİ VE ÇIKMAZLARI

Bu  Haber-Yorum) ” Global Economics Monthly “nin  bülteni CSIS  org.sitesinde yayınlanmıştır. Bu makalenin yazarı Jonathan Hillman,  Washington, DC’de Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nin Başkanı ve bu Kuruluşa bağlı    Asya Projesinin  de bir üyesidir. Yazının aslı İngilizce olup,12 Mayıs 2017’de   yayınlanmıştır.

Bu  Yazı  Uyghurnet.org  okuyucuları için Tilmaç tarafından Türkçeye çevrilmiştir. 

Jonathan  Hillman

14 Mayıs’ta Çin’in Başkanı Xi Jinping, dünya genelinde en iddialı ve en az anlaşılmış bir girişim olan “Kuşak Ve Yol (Belt and Road’u ) görüşmek üzere 28 dünya istanbul escort bayan liderini Pekin’e ağırlayacak . Aslında bu girişim için gösterilen Çabalar cüretkar ve çeşitli geleneksel Çin boyası ve renklerin karışımı ile yapılmış fırça vuruşları ile an’anevi  bir Çin boyama tekniği ile kararlaştırılmıştır. Bu projenin  inşa edilecek yeni kara ve deniz bağlantıları sayesinde, Çin’i küresel ekonomi konularının merkezinde tutacağı  varsayılıyor. Aynı tarzdaki bir Çin resmi gibi , aynı zamanda bu resmin yakınlarına bakıldığında ise, bu projenin  bu odağının daha şimdiden önemini  kaybetmeye başladığı görülüyor, Ayrıca,Çin’in ve ortak aktörlerin nihai etkileri hakkında da sorunların ortaya çıktığı gözlemleniyor.
Çin’in “Kuşak ve Yol “ projesi, bugünün küresel meseleleri escort istanbul galerisinde asılı bir şaheser resim olarak orta yerde  duruyor. Çin’de 2008 yılından bu yana küresel ekonomi içindeki durağanlık her zaman gündemini korumaktadır. Ancak, Çin’in bu projesi kısmen de olsa küresel dış politika alanında gündem oluşturabiliyor. Çin’in dengesiz.adaletsiz ve bozuk büyüme trendi, siyasi döngüler ve jeopolitik krizler, devletleri Çin’e karşı daha provaktif olmaktan daha tepkisel  bir duruşa itmiştir ve çoğu durumlarda  ise,  Çin’in iş politik dengelere ,dış politikadan daha fazla odaklanmasına yol açmıştır. ABD.Başkanı George HW Bush’un bir zamanlar ” Vizyon ” olarak tarif ettiği bu şey hiç bu kadar kolay olmamıştı, Fakat daha düşük büyüme ile büyük fikirler yürütmek ise, daha büyük olumsuz ve zor etkiler yaratmıştır.
Buna karşılık, Çin’in “Kuşak Ve Yol “ ( Belt and Road) projesi yakın tarihin en iddialı jeoekonomik vizyonudur. Yaklaşık 65 ülkeyi kapsayan bu proje, dünya nüfusunun yaklaşık % 70’ni etkileyeceği ve  kapsayacağı iddia ediliyor. Bu projenin gerçekleşmesi için Yaklaşık 900 milyar dolarlık kredi anlaşması istanbul escort imzalandığı bildiriliyor.Açıklanan bu rakam ise, 4 trilyon dolara yaklaşan toplam Çin yatırımlarının % yaklaşık ¼’nü oluşuturuyor. Bu projenin yer alacağı ve geçtiği ülkelerde yapılacak Yeni yollar ve demiryolları ile diğer altyapıların inşası salt yatırımlar olarak öne çıkarken, , ticaret ve ulaşım anlaşmaları ile yapılacak yatırımılar ise yumuşak altyapıyı meydana getiriyor. Hatta bu proje ile kurulacak üniversiteler ve bu Üniversitelerde öğrenim görecek öğrencilere verilecek burslar ve diğer insanlar ve toplum arası ilişkiler ve değiş tokuşlarla kültürel bağları güçlendirmeyi amaçlıyor. Bütün bu yollarla, Batı ülkelerinin büyük bölümü içine kapanırken, Çin bu projesi ile küresel bağlantılar kuruyor ve geliştiriyor.

Çin’in “Yeni Kuşak ve Yol ”  Projesi Gerçekleşebilir mi ?
Ancak Çin’in çok önem verdiği bu vizyon proje gerçekleşebilir ve hedefine ulaşılabilir mi? Çin’in bu “Kuşak ve Yol “projesini tanıtmak ve anlatmak amacı ile yayınladığı İngilizce ve  diğer benzerleri dillerdeki tanıtım dökümanları incelendiğinde, bu Çin devlet resmi projesinin “Bir Talimatlar Ve bir “inisiyatif Alma ” projesi olarak ortaya çıktığı bunun ise,resmi Çin projesi olarak adlandırılması gerektiğini ve “strateji” terimini açıkça reddettiğini göstermektedir. Bir inisiyatif, daha az tehdit ve tehlike içeren açık uçlu ve kar amaçlı ayrıca bir stratejiden daha çok kapsayıcı olarak görülebilir. Ama bu proje, aynı zamanda, gerçek bir stratejinin odak noktasından uzak, tutarlılığı ve özünden yoksundur. İnisiyatif ve strateji arasındaki ayrım basit bir semantik olmaktan öte bir şey olup, Kuşak ve Yol projesinin ileride karşılaşabileceği ana sorunlara açıkça meydan okuma olarak tanımlanıyor.
Çin Lideri Xi’nin ortaya attığı bu proje, doğduğu 2013’ten bu yana giderek büyüyen ve kalabalıklaşan bir liste hedefine ulaşmıştır. Bir resmi belge , beş büyük hedefi özetler ; politika koordinasyonu, tesis bağlantıları, engelsiz ticaret, mali entegrasyon ve halktan insana doğru bir süreç.

Teorik olarak, bunların her biri değerli birer hedeftir. Hepsi bağlantıya ilişkindir ve birçok durumda karşılıklı yarar sağlayabilir ve pekiştirici olabilir. Ancak aynı zamanda çatışmalara da yol açabilir de. Bu çatışmalar bu proje ile yeni ticari ve finansal bağlantılar üzerinden kazananlar ve kaybedenler arasında meydana gelecektir. Projenin sonuçları ve ortaya çıkacak yeni maliyetleri insandan insana düşünceleri değiştiriyor ve yeni fikirleri etkileyebiliyor. Bir Kuşak ve Yol projesinin stratejisi, hedefler arasındaki dengeyi sağlamak için önemli rehberlik yöntemleri ve işlevleri içerir.
Ayrıca, bu kapsamlı hedefler ile Kuşak ve Yol ifadelerinin sık sık tartışıldığı daha küçük konular ve ayrıntılar arasında bir boşluk vardır. Örneğin, aynı belgedeki tek bir cümle, bu projenin gerçekleşmesi ve işbirliği için 16 ayrı alanı kapsıyor. Bu farklı alanlardan birine değinmek için “Okyanus Mühendisliği Ve Teknolojisi” konusunda daha derin bir işbirliğinin ” Kuşak ve Yol “’dan daha geniş vizyonuyla ne kadar uyuştuğu ve uyuşacağı korusunda açık ve net bilgiler ve kanaatlar olmadığı  açıktır. Ayrıca, bu konuda bilgi ve açık kanaat olmadığı gibi, İstenilen sonuçlar de ayrıca tam belirtilmemiştir. Daha iyi bir “Okyanus Mühendisliği Teknolojisi ”  icat etmek, kullanımını kısıtlamak veya genişletmek mi yoksa başka bir şey mi amaçlanıyor? İyi bir stratejinin doldurduğu alanlar, uçları ve araçları açıkça birbirine bağlayan alanlardır.

Açık uçlu bir çerçeve olarak, bu Projeyi destekleyen ülkeler Kuşak ve Yol için geniş ve açık bir destek veriyor.Ancak bölgesel entegrasyon için bu proje bir araç olarak gücünün ne olduğu tam hesaplanmamış ve dolayisiyle de belirsizdir. Bazı açılardan mevcut ikili ilişkiler bazında bu proje için sarf edilen çabalar için Çin modeli yeni bir afiş görünümü arz etmektedir. . Örneğin, Çin, 2017 yılı sonunda ” Kuşak  ve Yol” projesi  katılımcılarının yüzde 40 ile  ticaret anlaşmalarını tamamlanmasını hedefliyor . Fakat Asya, zaten ikili ticaret anlaşmalarının bir  açık denizidir. Çoğu şirket, bu kural labirentinde gezinme kapasitesinden yoksun ve dolayısıyla kullanım oranları çok düşüktür . Benzer şekilde, Çin bu proje ile toplam 130  çeşit  karşılıklı ulaşım  anlaşması imzalamıştır. Bu çabalardan bazıları sonuçta konsolide edilebilir. Kuşak  ve Yol’un, daha çok taraflı bir yaklaşıma doğru hareket etmesini ve bu bağlantılı fakat parçalanmış çabalardan bazılarını birleştirmesini görmek ise, cesaret vericidir.

Bu projenin stratejiden başka diğer bir özelliği ise, bir bilimsel kural,yol ve yöntemlere bağlı olmamasıdı. .Bu proje biraz da Çin tarafından mübalağalı bir şekilde şişirilmiş, sıklıkla dillendirilmiş, heyecanlı ama muğlak terimler ile açıklanmıştır. Örneğin, bu projenin anlatılma ve duyurulma yanı reklami noktasında bir şekilde “koordine ve yeniliklerden yoksundur ve açık ve paylaşılan gelişme yanı yeni bir vizyon sergiliyememiştur. Elbette ki, bu ve benzeri küresel dev projeler konusunda dünya çapında politika içerikli tabloların bir dayanak noktası vardır. Bazen aşırı şişirmek bu konulardaki eksikleri telafi etmeyebilir. Ayrıca, bu vizyon diplomasının cephaneliğinde önemli bir silahtır. Sessizlik bir seçenek olmadığında rahatsız edici bir şey söylememekten ya da basitçe “bir şeyler söylemek “ten kaçınmanın da bir yol,yöntem ve bir sanatı var. Aşırı şişirilmiş bu ve benzeri söylemlerin dezavantajları madde ve bu konudaki gerçek durum ile doğru niyetlerle ilgili soruları gündeme getirebilmesidir.
Diğer kişilerin ayrıntıları doldurmalarına izin vermek yalnızca soruları gündeme getirmez aynı zamanda operasyonel verimsizliklere yol açar. Büyük yatırımlar söz konusuysa, merkezi ve yerel yönetimler, özel firmalar ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar, çalışmalarını Kuşak  ve Yol projesi  çerçevesinde  yeniden düzenlemeye ve koordine etmeye teşvik edilir. Şimdi Çin ve diğer ülkelerde “Kuşak ve Yol” projesi hakkında araştırmalar yapan 100’ün üzerinde düşünce kuruluşu vardır. Çin’in bu projeleri  ( Kemer ve Yol  dahil)  renkli afişler, defileler , müzik festivalleri ve karikatür sergiler düzenlenerek adeta bayram ve festival havasında aşırı popülisizm içerikli etkinliklerle yürütmeye  çalışmaktadır. ”  Kuşak ve Yol “ Projesinin parlak tanıtım ve reklamları Çin’in iç politika ve ekonomik çıkarlarıyla yakından ilgilidir ve bu hususlar da Çin için açık ve net öncelikler olarak öne çıkmaktadır. Ancak bütün bunlar amaca daha iyi ve etkileyici olarak hizmet etmeyecektir. Aksine aşırı israf,şişirilmiş olağan dışı ve anlık veya geçici ve kiralık sonuçlara karşı koruma sağlamayacaktır.

Çin için “ Başarmak” , Kuşak ve Yol girişimi için bir strateji haline gelmelidir. Bir projenini genel stratejisi sadece Çin’i değil, aynı zamanda daha geniş uluslararası topluma  da fayda sağlayacaktır.  Bu projenin gerçekleştirilmesi aşamasında daha dar bir hedef yelpazesine odaklanır ve öncelikler belirlenirse, böylece kaynaklar daha verimli kullanılır. Açık standartları benimseyecek ve uygulayacaktır. Aşırı ve popülist söylemler idareli bir şekilde kullanılmalıdır. Bir strateji haline gelen “Yol ve Kuşak = Belt ve Road ” bölgesel entegrasyon için daha iyi bir araç haline gelebilir ve nihayetinde küresel ekonomiye daha fazla katkıda bulunabilir.
Bu proje için ortam daha çok geç değildir. Ancak, bir kere , Kemer ve Yol, 2022 yılından  2049’a kadar süren uygulama aşamasına proje bazında bile başlayamamıştır.  Proje halen “stratejik planlama” aşamasındadır. Proje, daha Kısa vadeli bir aşamada iken, bu uzun vadeli çalışmalar ve stratejiler dikkat çeken bir diğer özelliktir. Hükümetlerin bir bir çok benzer projeler düşünürlerken ve bu konuda bir çok kararlar alırlarken ve bunun için kaynak ve bütçe arama aşamasında iken, bütün bu kararlardan Çin’in bu Kuşak ve Yol projesine atlamak zorunda kalacaklardır. Küresel şirketlerin başka ve diğer projelerin gerçekleştirilmesine geçtiği bir dönemde Çin, yüzyılın ortalarında ancak, gözlerini açtmışır. Küresel bu ve benzeri projeler için karşılıklı güven ve olabilirlik için onlarca yıllık bir vizyon gereklidir ve bu vizyonun de bu istenilen sonuçlar konusunda umut vaat etmesidir. Özellikle bugünün düşük büyüme ortamında bu projede yer almak büyük cesaret ister ve hedefe ulaşmak için de ayrı bir strateji gerektirir.

Kaynak :  https://www.csis.org/analysis/chinas-belt-road-initiative-must-become-strategy