ÇİN’İN EVRENSEL HUKUK İHLALLERİ DOĞU TÜRKİSTAN’DA VE DÜNYA’DA GÜN GEÇTİKÇE ARTIYOR

Çin yönetimi Mısır’da okuyan ve Türkiye’de öğrenim gören binlerce Uygur öğrenci’yi Doğu Türkistan’da bulunan Ailelerini tehdit ve şantaj yaparak geri çağırıyor.Bu öğrenciler ülkelerine döner dönmez daha hava alanında iken, potansiyel suçlu olarak tanımlanıyor ve hiçbir sebep olmadan ve yargılama olmadan aylarca tutuklu kalıyorlar.

Uygur Haber Ve Araştırma Merkezi(UYHAM)
Çin Halk Cumhuriyeti, son aylarda yürürlüğe koyduğu yeni uygulamalarıyla, İnsan Hakları Merkezlerinin ve insan hakları konusunda duyarlı kitlelerin gündemine yeniden oturdu. Uygur Özerk bölgesinde son dönemlerde on binlerce tutuklamanın yapıldığı ve bunların adeta yargısız infaza dönüştüğü tarzında bölgeden yoğun haberler geliyor.
Yurt dışında okuyan Uygurlu öğrencilerin ve bölgedeki yerel kaynakların ifadelerine göre bu uygulama çerçevesinde pasaportlarıyla ve izinli olarak yurtdışında öğrenim görmek üzere bulunan Uygur gençleri geri dönüşe zorlanıyor. Başta Türkiye, Mısır ve Japonya olmak üzere öğrenim amaçlı yurtdışında bulunan öğrenciler adeta mahkumiyet almış suçlular gibi muamele görüyorlar. Alınan haberlere göre Çin, bu uygulamasını yurtdışında göçmen veya mülteci olarak bulunan Uygurlara ve son dönemlerde işadamlarına bile uygulamaya başladı.
Örneğin Mısır’da okuyan 5 bin civarında ve Türkiye’de bulunan binlerce Uygur öğrenci potansiyel suçlu olarak görülüp geriye çağırılıyor ve hiçbir yargılama olmadan tutuklanıyorlar. Geri dönmeyen öğrencilerin anne ve babalarının önce gözaltına alındığı, bir aylık siyasi eğitimden sonra, öğrenciler hala dönmemekte ısrar ederlerse bu sefer de hapishaneye atıldıkları gelen haberler arasında
En son alınan bilgilere göre son aylarda 300’ü aşkın Uygur öğrenci anne babaları üzerinden baskı ve tehdit edilerek Doğu Türkistan’a geri dönmeleri sağlandı
Bu öğrencilerden bir bölümünün verdikleri bilgiye göre Çinli yetkililer kendilerine 1 Mayıs 2017 tarihine kadar süre vererek geri dönmelerini istemişler ve şayet dönmezlerse ailelerinin hapse atılacakları noktasında tehdit etmişler. Bu iddialar karşısında Çinli yetkilerin ne şekilde açıklama yapacakları merakla beklenmekte
Öğrencilerin anne ve babalarının, çocuklarını geriye dönmeye zorlama adına şantaj olarak kullanılması uygulaması şayet iddia edildiği gibi gerçekse bu konu Çin adına izahı çok zor bir durum.
Böyle bir uygulama hukukun bilinen bütün genel kurallarını ve evrensel hukuk ilkelerini çiğneme olarak değerlendirilecek mahiyette bir davranış.
Görüşlerine baş vurduğumuz hukukçular böyle bir uygulamanın gerçek olması durumunda aşağıdaki tarzda bir değerlendirme yapmanın mümkün olduğunu ifade ediyorlar
İlk olarak aldığı eğitime ve hayat tarzına bakılmaksızın bütün Uygurların potansiyel suçlu muamelesi görmesi temel bir uluslararası hak ihlalidir.
İkinci olarak ispatlanmış bir suçu olmayan ve yalnızca öğrenim almak üzere yurtdışında bulunan öğrencilerin tamamının aynı kategoride değerlendirilmesi dramatik bir hukuk ihlalidir. Suç ispatlanmadıkça kişinin masumiyeti karinesi temel bir kuraldır.
Üçüncü olarak, bütün dünyada kabul edilen “suç ve cezada şahsilik ilkesi” gereğince, ortada ispatlanmış bir suç varsa bu suçtan dolayısı sadece suçun faili cezalandırılabilir. Şayet şuçlu bile olsa kişinin suça iştirak etmemiş ve ilgisi olmayan ailesinin bir ceza görmesi hukuki değildir.
Dördüncü olarak, şayet iddia edildiği gibi Uygur öğrencilerin yurt dışından geri geri çağrılması gerçek bir uygulama ise, bir halka karşı açık bir ayrımcılık örneğidir.
Beşinci olarak, iddia edildiği üzere siyasi toplama kamplarına ve hapishanelere gönderilen anne babaların hiçbir yargılama olmadan mahkum edilmesi kabul edilemez ağır bir insan hakkı ihlalidir.
Bütün evrensel hukuk metinlerinde yer alan adil yargılanma hakkını Çin Hükümeti’nin ciddiye alması gerekmektedir.
Uluslararası Kamuoyunun ve insan hakları merkezlerinin konuyu öncelikle tarafsız bir gözle incelemeleri, şayet iddia edildiği gibi uygulamalar hakikaten yapılıyorsa bunları aciliyetle dünya gündemine taşımaları insani açıdan önemli bir ödevdir. Ayrıca da yeni hak ihlallerinin engellenmesi bakımından hayati önem arz etmektedir.