ÇİN’İN SÖMÜRGESİ DURUMUNA DÜŞÜRÜLEN TÜRK CUMHURİYETLERİNİ BEKLEYEN TEHLİKELER (1.BÖLÜM)

Mehmet Emin HAZRET

Çin’in  “ Yeni Bir yol ve   Yeni Bir kuşak Projesi  ”  Tuzağı

Türkistan (Orta Asya) Cumhuriyetlerinin günümüzdeki yöneticileri, Çin’i bir para kaynağı olarak görmektedir. Çin ise, Türk Cumhuriyetleri topraklarında bir birinden cazibeli dev projeleri hazırlayıp sunmakta ve kredi musluğunu da sonuna kadar açmaktadır. Çin verdiği Krediler ile birlikte  bu projelerin yapımında kullanılmak üzere Çinli  Mühendis, işçi, Çin’de üretilen malzeme, lojistik araç ve ekipmanları, yanı bu projeler için gerekli akla gelebilecek her şeyi   Çin’den getirmektedir.  Pekin’in Orta Asya’ya  saçtığı yağmur gibi bu  paralar, bir kaç kat fazlası ile  döşenmiş boru hatları ile doğa lgaz , petrol olarak ve yüksek kalitede yaptığı kara yolları ile bu ülkelerin  zenginlikleri tekrar  Pekin’e  akmaktadır. Konuyu daha derinden ve iyi  anlamamız için aşağıdaki birkaç projeye bakmak yeterlidir;

1.Atırav – Alaşenko Petrol Boru Hattı

Çin yönetimi, Kazakistan’ın Hazar deniz sahilindeki Atırav bölgesi’nden başlayan ve bu ülkeyi boydan boya geçerek, Doğu Türkistan üzerinden Aalasenku’ya  ulaşan  yaklaşık 2 bin 800  Km.lik   petrol boru  hattını  2005 yılından  tamamlayarak  devreye sokmuştur. Bu  taşıma hattı KTO adlı Kazak-Çin Şirketine ait olup, bu Şiriketi’in % 51.lık hissesi Çin’e aitti.Bu boru hattı ile,2005-2010 yılları arasında yılda 10’ar Milyon ton olmak üzere toplamda 50 milyon toh Kazak ham petrolu Çin’e taşınmıştır. 2010 yılında ise, bu hattın kapasitesi  bir kat daha arttırılarak yıllık 20 milyon tona çıkarılmıştır.

2. Korgas – Aktav Demir yol Projesi

2015 yılında  Kazakistan devlet başkanı Nursultan Nazarbayev, Doğu Türkistan’ın Kazakistan sınır olan   Korgas’i  Kazakistan’ın Hazar denizi kıyısındaki  – Aktav  şehrine  bağlayacak  demir yolu hattının Kazakistan sınırları içerindeki 724 Km.lık bölümünün   Çin ile ortaklaşa yapma kararı aldıklarını   açıklamıştır.  Yapılacak bu bölümün toplam maliyeti 2,7 milyar $ olup,bu mablağın tamamı Çin tarafından karşılanmıştır.

3.Türkmenistan – Çin doğal gaz boru hattı

14 aralık 2009’da  açılışı yapılan Türkmenistan’dan başlayan ve  Özbekistan ve Kazakistan üzerinden  üzerinden geçerek  Doğu Türkistan’ın  Maytağ petrol şehrine kadar  uzanan bir petrol boru hattı bulunmaktadır.Toplam uzunluğu 3 bin 666 Km. olan bu hattın yapımı için Çin’in  yaptığı toplam yatırım tutarı  7.3 milyar $.dır.

4.Türk Cumhuriyetleri ve Çin arasındaki diğer bir Doğal Gaz Buru Hattı

Eylül 2013’te yapımına başlanan yeni bir alternatif petrol taşıma boru hattıdır. Bu hat  Türkistan Coğrafyasının güneyinden, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan’dan geçerek Doğu Türkistan üzerinden  Çin’e kadan uzanmaktadır. Özbekistan,Tacikistan ve Kırgizistan’dan çıkarılan Doğal gaz bu hat üzerinden Çin’e taşınacaktır. Bu boru hattı yine Türkmenistan’dan gelen boru hattına bağlanacak ve Özbekistan  gazı de bu boru hattına gaz pompalayacaktır. Çin yönetimi  şu an 55 milyar M3. olan  yıllık  doğal gaz kapasitesini 85 milyar M3’e çıkarmayı hedeflemektedir. Güney Boru Hattı Projesi olarak adlandırılan bu hattın yapımı  için gerekli finansmanın tamamını Çin karşılamaktadır.

5. Çin-Tacikistan-  Özbekistan Demir yolu

Bu demir yolunun   Özbekistan sınırları içinde kalan  129 kilometrelik kısmı tamamlanmış durumdadır.  Tacikistan sınırları içindeki   kısmı  ise tamamen Çinli  mühendis ve işçiler tarafından yapımına devam edilmektedir. Bu 3 ülkeyi bir birlerine bağlayacak olan bu demir yolunun 2016  yılı sonunda tamamlanması ve  devreye alınması  bekleniyor.  Bu demir yolu hattı dünyanın damı sayılan Pamir dağlarının altından yapılacak tünellerlerden geçirilerek Doğu Türkistan’ın  Kaşgar Şehrine  bağlanacaaktır. Bu projenin tamamının finansmanı yine Çin hükümeti  üstlenmiştir.

6.Denizi Olmayan  Liman Şehri Korgas

Çin’in batı’ya açılan kapısı  ve Doğu Türkistan’ın Kazakistan sınırındaki  Korgas kasabası 1980’lı yıllara kadar  nüfusunun tamamı uygurlardan oluşan bir yerleşim yeri idi. Günümüzde ise, bir Milyondan fazla olduğu tahmin edilen etnik Çinli göçmenlerin oturduğu modern ve  orta ölçekte bir Çin şehri haline getirildiğini görüyoruz. Bu şehrin 5 km.2.lik bir bölümü 2012 yılında Serbest Ticaret Bölgesi olarak hizmete açılmıştır.   Korgas Sınır şehri , Çinilerin “Yeni Bir yol-Yeni  bir kuşak” projesi kapsamında Çin’in batı’ya açılan en büyük kapısı ve  üretilen mallarının sevkiyatı için  Doğu Türkistan’daki en büyük Kara Limanı’dır.   Bu denizi olmayan Liman şehri  2015 yılının Ağustos ayında hizmete açılmıştır. Bunun için büyük bir tören  de düzenlenmıştır. Çin’in Doğu Türkistan üzerinden 2015 yıllık dış ticaret hacmi 30 milyar dolardı. Bu ticari hacım içinde sadece  Korgas Sınır Kapısı’ndan yapılan   ticaretin  hacmi ise 14,5  milyar dolardır. Yanı, Doğu Türkistan dış ticaretinin yarısı Korgas üzerinden gerçekleşmiştir. Korgas sınır kapısının cazibesine kapılan Çinin doğu deniz sahilindeki en gelişmiş Jiangsu eyaleti ÇKP genel sekreteri yakında, önümüzdeki 5 sene içinde Korgas sanayi bölgesine 600 milyon dolar yatırım yatıracağını açıkladı. Korgasa diğer Çin eyaletlerinde yatırım yapma yarışı içindedir. Ancak, bu yatırımların yerli halklara her hangi bir getiresi olmamaktadır. Korgas, Çinin Orta Asya ve Avrupa’ya açılan en büyük denizsiz limanı olma yolunda demir, kara, hava yolları ve lojistik yatırımlar bütün hızı ile devam etmektedir. Gerçekten sivil liman mı yoksa  askeri liman mı olacak ilerde ortaya çıkacaktır.

                                                         ( Birinci Bölümün Sonu . Yazı devam edecektir.)

Kaynaklar:

1. 中国在中亚的角色与利益
2. IS进逼中亚 中国投资或受威胁
3. 乌危机让俄无暇他顾 中国趁机进军中亚
4. 俄智库:俄困境殃及中亚 中国势增
5. 中国在中亚地区无与伦比的影响
6. “丝绸之路经济带”能为中亚带来什么？
7. 地图：盘点中国在新丝路上的关键建设
8. 土库曼斯坦年供中国天然气将达650亿方
9. 中亚对中国的战略重要性
10. 论中亚的战略地位及与中国的关系
11. 中国企业承建的“中亚第一长隧”实现全隧轨通
12. Korgas Sınır Kapısı, İpek Yolu’ndaki yeni ticari geçit
13. Хоргос (Хоргос) – Актау (Актау) железной дороги
14. Газопровод Туркмения — Китай
15. Железнодорожная магистраль Китай — Киргизия — Узбекистан
16. ПОЛИТИКА КИТАЯ В ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ
17. Китай придает большое значение участию Назарбаева в Саммите G20