Son Dakika
UYGUR HABER VE ARAŞTIRMA MERKEZİ(UYHAM)
Uygurların vicdanı olarak anılan Uygur Türkü bilim insanı ve insan hakları aktivisti Doç.Dr.İlham Tohti doğumunun 52.yıl dünümünde “Dö.Dr.İlham Tohti ve Adalet ve insan Hakları Savaşçısı Dr. İlham Tohti ve Doğu Türkistan ” konulu bir toplantı (Panel ) ile anıldı.
Almanya merkezli İlham Tohti İnsiyatifi ile İstanbul Merkezli Uygur Akademisi Vakfı tarafından ortaklaşa gerçekleştirilen bu toplantı 26 Ekim 2021 Salı günü Ankara’da gerçekleştirildi. Toplantı’da Dr. İlham Tohti’nin Doğu Türkistan’da yaşayan ve bu toprakların asıl sahipleri olan Uygur,Kazak,Kırgiz ve diğer Türk halkları ile Çinli olmayan diğer uluslara da bu ülkeye demografik asimilasyon amacı ile getirilip yerleştirilen Han Çinlilere olduğu gibi Çin anayasası ve söz de özerk bölge yasalarındaki kağıt üzerinde verildiği öne sürülen temel insani ve diğer Vatandaşlık haklarının uygulamada da verilmesi için yaptığı mücadelesi anlatıldı.
Toplantı’ya Büyük Birlik Partisi(BBP)Genel Başkan Yard.cısı Ali Keser,Yenider Refah Partisi Genel Başkanı Dış İlişkilerden sorumlu Genel Başkan Yrd.cısı Doğan Bekin, Türk Ocakları Genel Başkanı Pof.Dr.Mehmet Öz,İYİ Parti İstanbul Milletvekili ve Genel Başkan Yrd.cısı Yavuz Ağıralioğlu’nu temsilen Beril Gümüş, Siyasi Partiler ile bir çok Sivil Toplum Kuruluşlarının Temsilcileri ile bir çok bilim insanı ve Akademisyenler ile bazı Doğu Türkistanlılar da katıldı.
Panel,İstiklal Marşı ve Doğu Türkistan Milli Marşı’nın okunması ve saygı duruşunun ardından başladı.
Daha sonra açılış konuşmasını yapan Uygur Akademisi Vakfı Genel Başkanı Dr. Ferhat Kurban Tanridaglı bu Toplantı’nın anlamı ve amacını şöyle açıkladı : ” Uygurların vicdanı adelet ve Hukuk Savaaşçısı Dr. İlham Tohti’ya 50. yaş günü olan 25 Ekim 2019 tarihinde Avrupa Parlamentosu ” 2019 Saharov Düşünce Ve Özgürlük Ödülüne layık görerek kendisine anlamlı bir doğum günü hediyesi vermişti. Dr.Tohti yine 2021 yılında Nobel Barış Ödülüne aday gösterilen 5 kişi arasında idi. Çin’in işgalindeki ülkemiz Doğu Türkistan’daki ağır insan hakları ihlalleri ile soykırım uygulamalarının dünyanın gündemine getirilebilmesi ve bu insanlık dışı dramın sona erdirilmesinde Nobel Barış Ödülünün kendisine verilmesini çok önemli olduğunu düşünüyorum. Biz de bu toplantı vesilesi ile Türk Siyaset ve Bilim insanlarımıza seslenmek istiyoruz. 30 Ocak 20021’de sona erecek olan Nobel Barış Ödülüne Aday gösterme sürecinde kendisinin aday gösterilmesi ve desteklenmesi için önemli ve değer katkılarını özellikle istıhram ve talep etmek istiyorum.” sözleri ile tamamladı.
Uygur Akademisi Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Prof. Dr. Alimcan Inayet, “İlham Tohti’nin hayatı ve Nobel Barış Ödülüne adaylık süreci” konulu konuşmasında Dr.İlham Tohti’nin öğrenim gördüğü ve daha sonra akademisyen olarak çalıştığı ayni üniversitede öğrenim gördüğünü belirterek onun çalışmaları ve mücadelesi hakkında şöyle konuştu : “Kendisini 2010 yılında Antalya’da düzenleyeceğimiz Kültür Etkinliklerine davet etmiş ve vize sorununu de halletmiş idik.Ancak, Pekin Hava alınında kendisine Çin Polisi ülkeden çıkış izni vermedi ve pasaportuna el koydu. Daha sonraki yıllarda Doğu Türkistan’da durum günden güne daha da daha da kötüleşti. Çin yönetimi kendisini 15 Ocak 2014’de Pekindeki evinde tutukladı.23 Eylül 2021’de Urumçi’de ÇKP’nın güdümlü sözde Halk Mahkemesinde yargı önüne çıkardı ve ömür boyu hapis cezasına mahkum etti.7 yıldır Urumçi’de Çin zindanlarında çilesini doldurmaktadır. Ailesi ve çocukları ile dahi görüşmesine izin vermemektedir. Sağlığı ve hayatı hakkında hiç bir bilgi yoktur. Derin endişe çerisindeyiz. 2021’de Avrupa’daki parlamenterlerin girişimleri ile İlham Tohti Nobel Barış ödülüne aday gösterilmiş ve ilk 5 aday arasına girebilmiştir. Bizim şimdi amacımız ve hedefimiz Ilham Tohti’yi 2022 Nobel Barış ödülü için yeniden aday göstermek ve ödülü kazanabilmesini sağlamaktır. Bunun için gereken kriterlerlere göre TBMM’de parlamenterler ve Üniversitelerimizde Bilim insanlarımız ve Akademisyenler nezdinde çalışmalarımız aralıksız devam edecektir.” şeklinde konuştu.
Son konuşmayı yapan Doğu Türkistan Vakfı eski Başkanı ve Dr.İlham Tohti’nin Uygur Türklerinin insanı hakları ve Uygur sorununun çözümüne ilişkin görüşlerini aktaran “Yolum ve Gayem: Çin ve Uygur Türkleri Meselesi ” kitabını derleyip yayınlayan Hamit Göktürk bu kitap ile ilgili olarak şöyle konuştu : ” İlham Tohti 2014’de tutuklanarak ömür boyu hapis cezasına çarptırılması Doğu Türkistanlılar arasında büyük üzüntü yaratmıştır. Dr.Tohti batı dünyasında bilinmesine rağmen Türkiye’de yeterli derecede bilinmiyordu. Biz Dr. Tohti’nin mücadelesini yakinen takip eden ve onu izleyen dostları olarak onun Uygur.biz sitesinde yayınlanan yazıları, çeşitli yayın organlarında yayınlanan makaleleri ile bir çok medya kuruluşa verdiği raportajlardan bazılarını Çince ve Uygurcadan Türkçeye aktararak Eylul 2015’de yayınladık. Kitap Türkiye’de büyük ilgi gördü. TRT İNT., BenguTürk başta Tv.kanallarında kitap ile ilgili özel yayınlar yapıldı,. Gazetelerde haber konusu oldu. Bazı Gazete yazarları kendisinden ve görüşlerinden bahseden köşe yazıları yayınladı. Ayrıca, Türkiye’nin çeşitli kentlerindeki Orta dereceli Okullarda STK.larında ve Üniversitelerde verdiğimiz konferanslarda kendisinden özellikle söz etmeye ve tanıtmaya çalıştık. Bu toplantıyı tertip eden değerli Kuruluşlarımıza teşekkür ederim.”dedi.
Göktürk ayrıca,Türkiye’de Doğu Türkistan ile alakalı çalışmaların çok değerli olduğunu belirterek : ” Çin iskiden Doğu Türkistan’ı görmüyor ve duymuyor ve hiç bir şekilde kaale almıyor gözükürdü.Türkiye’de Siyasi Partileremizin.STK.larımızın Bilimi insanlarımızın ve Türk Milletinin Çin’e olan tepkisi artık Çin’i çileden çıkarıyor.Sadece Pekin’de değil başkentımız Urumçi’de özel basın toplantıları düzenliyor ve yönlendirilmiş taraftarlarına zulmünü iinkar ettiriyor.BM.genel Kurulu ve TBMM.’nin açılışında Sayın Cumhurbaşkanımızın tek kelime ile de Uygur Türklerinden söz etmesinin bu çalışmaların bir semeresi olduğunu düşünüyorum.sözlerinden sonra 1985’te Mekke’de Uygur ziyalisi ve alimi Ahmet Ziyai Bey’ın bir sözünü hatırlatarak bu çalışmaların önemine dikkatı çekti.
Dr.İlham Tohti’nin Yolum-Gayek,Uygur Türkleri ve Çin Meselesi ” adlı Kitap 300 sayfadan oluşmakta olup, çeşitli konularda 110 adet yazı içermektedir. Göktürk ayrıca, kitaptan önemli bazı anekdotları de okuyarak katılımcıların dikkatine sundu.
Daha sonra Konuşan YRP.Genel Başkan Yrd.cısı Doğan Bekin ile BBBP.Genel Başkan Yardımcısı Ali Keser,Türk Ocakları Genel Başkanı Prof.Dr.Mehmet Öz ile bazı STK.ların Temsilcileri konuşmalarında İlham Tohti’nin Nobel Barış Ödülüne aday gösterilmesi ve kazanabilmesi için gereken desteği vereceklerini ifade ettiler.
Kapanış ve teşekkür konuşması Toplantının düzenleyicilerinden İlham Tohti İnsiyatifi Başkanı Enver Can tarafından yapıldı. Enver Can katılımcılara teşekkür ederek başladığı konuşmasında Başkanı olduğu İlham Tohti İnsiyatifi’nin AB.ülkelerindeki çalışmaları hakkında bilgiler sundu.Bir çok Avrupa Ülkesinin ve AP.’nun kendisine layık gördüğü çeşitli ödüller hakkıında bilgi sundu.Konuşmasında ayrıca,Türkiye’de 2014 yılında Bartın Merkezli Türkçe Konuşan Ülkeler Uluslararası Gazeteciler Derneği’nin verdiği İsmail Gaspralı Ödülü ile 2018 yılında Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı(TDAV)’nin layık gördüğü Turan Yazgar büyük ödülünün çok değerli ve önemli olduğuunu belirtti.
Dr.İlham Tohti’ye Nobel Barış ödülünün verilimesinin Doğu Türkistan Türklerinin özgürlük mücadelesi için önemini belirtti. ortaya koydu.
Sözlerini Türk siyasilerinin,STK.ların ve Bilim adamlarının Dr.İlham Tohti’nin 2022 yılında bir kez daha Nobel Ödülüne aday gösterilmesi için katkı ve yardımlarını özellikle istihram ettiği belirtti ve yardımları için şimdiden minnettar olduklarını de ifade etti.
Panel katılımcılara ikram edilen akşam yemeği ve kendi aralarında yaptıkları serbest sohbet ile hatıra fotoğraflarının çekilmesi ile son buldu.