ÇKP Faşist  yönetiminin   işgalindeki Doğu Türkistan’da yaşayan   Türklerine yönelik  sürdürdüğü  etnik soykırım  suçları  çerçevesinde sürdürdüğü ” 3’ün Yasaklanması- 3’lerin Yenilenmesi” kampanyası kapsamında  Uygurların geleneksel ev yapısı-döşemesi,  geleneksel ev mobilyalarının kullanımının yasaklanması, ev yaşamına ait geleneksel davranışların suç sayılması(Ayakkabıyı dışarıda bırakma- eve girerken selam verme)  uygulamaları  ile geleneksel Uygur mimarisi ve  iç dekorasyonlarının  Çin üslübuna dönüştürülerek tahrip edildiği  açıklandı.

Özgür Asya radyosunun bildirdiğine göre ABD’li Araştırmacı ve Antropolog  Timothy Gross,   çevrimidışı bir dergi olan  Etnik ve Irk Araştırmaları dergisinin Temmuz/2020 aylık sayısında  “Çin’in Uygurlara karşı  Konut Politikası ve Uygurlara  Konut Değişikliği  Dayatması ”  başlıklı bir  makale yayınladı. Makalede Antropolog Gross ,Çin’in  etnik politikası, özellikle Çin Uygurlara yönelik Konut ve Mimari Dayatma  politikası konusunda   çarpıcı  görüş ve yorumlarda bulundu. Makalede , Çin’in Uygurlara dayattığı  “3’ü Yenileme ” politikasının özünü ve amacını   ayrıntılı bir şekilde vurgulamaktadır. Uzman Gros makalesinde şu ifadelere yer veriyor : ” “3’ü  Yasaklama ve 3’ü Güncelleme ”  uygulaması   Çin’in en açık  sömürge politikalarının açık bir tezahürü  sonucu çıkmaktadır.  Bu süreçte yok edilenin sadece Uygurların  kadim tarihten kendilerine intikal eden milli  düşünme tarz ve yöntemi, geleneksel yaşam biçimi değil, daha da önemlisi  dünya görüşlerini de dayatılan Çin tipi  ev eşyaları aracılığıyla de yok ediyor.

Uzman Gross Uygurların  bu dayatmalara karşı sessizliği için  onları uyarıyor. 

Yazar makalesinde, 2017 yılından bu yana Çin Komünist Partisi, Uygurları önceden var olan evlerini, yaşam tarzlarını değiştirmeye yani geleneklerine göre yaşamaya, ait yatak  ve  oturma odası gereçleri(Mobilya-Döşemeler)  yerine Han Çinlilerinin tarzı olan yatak-ev döşemesi ile donatmalarını dayatıyor. Sandalyeler,  ev düzeni Yemek  Odası şekli  ve hatta yemek yeme şeklini de  yeniden düzenlemeye zorluyor.  Yanı bir Uygur’un aynen bir Han Çinlisi gibi Çince konuşmasını,  düşünmesini günlük ve ev hayatının onlar  gibi olmasını ve onların tarzına göre  değiştirmelerini istiyor.  Ev  ve yemek  tarzını ve  bu mekanları düzenlemesini  Çinli gibi düzenlemeye   zorluyor.  Bize ulaşan  bilgiler,haberler ve kanıtlar bu  uygulamaları  kanıtlamaktadır. Uygurlar bu açık ve net soykırıma karşı  kayıtsızlıklarını  bozmalı buna seslerini yükseltmelidirler.

Çin’in Bu Uygulamasının Temel Amacı Uygur Bölgesinde Yaşayan Türk Halklarını Birer Uygar Çinli(Wenming) Olarak Yeniden Yaratmak

Yazar, “Çin’in  bu ” 3’ü Tereketme- 3’ü Yenileme ”  kampanyasının temel amacının  Çin tipi sözde   modern mobilyalar,Çin tipi  ev döşemeleri ve Çinli gibi yaşam tarzının  bölgede yaşayan Uygurlar,Kazaklar ve diğer tüm Türklerin birer Han Çinlisi  konumunda” UYGAR HAN ÇİNLİSİ(Wenming)”  olarak yaşayacakları  ” Madeni Bir Ortam” yarattmak olduğunu belirterek yazısını şöyle sürdürüyor : ” Çin hükümetinin “3’ü  Tereketme – 3’ü Yenileme(güncelleme) ” hamlesi, Çinli kadroların Uygur aileleriyle yüz yüze iletişim kurmasını da kolaylaştırmayı amaçlıyor. Ona göre, Çin’in hareketi, diğer asimilasyon programlarından daha şiddetli olan daha fazla aile içi ve psikolojik boyun eğdirme ve aile içi şiddetin  arttırmasanın bir göstergesidir. Çin hükümetinin bu “Güncelleme 3′ politikasının   amacı gayet net ve açıktır.  Çin  bu  kampanyayı  başlatmadan önce hükümetin artık Uygur toplumunda okullar ve dini mekanlar gibi kamusal birer mekanlar  olan asimilasyonist dönüşüm hareketini hedeflerken artık Uygurların özel alanlarına girdiği görülmektedir. Bu durum , Uygurların özgün  ve rahat yaşam alanlarının ayrı bir ulus olarak yok edilmesi ve birer modern  kolonizasyon uygulamasıdır.  Uygurların günlük ev hayatında kullandıkları Yatak, kanepe ve masa sandalyelerinin değiştirilmesi ile Uygurların milli ruhunu ve özelliklerini yansıtan aile ortamını  tamamen dönüştürerek geleneksel Uygur aile yapısını  yok etmektir.

Yazar Gross, “Learn about Chinese Housing and the Change of Uygur – Uygurların Barınma Mekanlarının Çin Yönetimce Dönüştürülmesi” başlıklı bir diğer makalesinde ise şunları  yazıyor : ”  Uygurların evlerinin ve evlerinin İslam’la, doğal ve sosyal çevreyle çok uyumlu olduğuna, mobilyalarının onların düşünme ve yaşam  dünyalarını ve evlerini yansıttığına dikkat çektiğini belirterek : ”  Çin komünist hükümetinin uzun süredir Uygurlar dayattı “3’ü Terketme – 3’ü  Güncelleme”  hareketinde geleneksel Uygur evleri ile sözde  Çin tarzı modern evlerin görüntülerini karşılaştırdığımızda aslında bunun  Çin’in  modernite adına izlediği “ayrılıkçı bir politika” olduğunu görebiliyoruz.   Çin hükümeti, Uygurların yaşam ortamını, etnik Han  Çinlilerin yaşam tarzına  zorlayıcı bir yaşam biçimi olan Çin Komünist Partisi altında modern bir yaşam standardına açıkça değiştiriyor. Bu politikalar, Uygurlar ve Kazaklar gibi etnik gruplara karşı yürütülen kapsamlı bir asimilasyon kampanyasının parçası birer parçası olduğu  görülmektedir.

Yazar Gross  : Bu Uygulama  Çin’in  Uygurlara Yönelik  Soykırımın bir parçası  

Özgür Asya Radyosunun makale ile ilgili sorularını cevaplandıran Antropolog Yazar Groos şunları ifade etti   “Soykırım hiç bir zaman hangi  sebeple olursa olsun insanlık ve  yasa dışı  bir  suçtur.  Çin’in Uygurların evlerinin yapısını ve yaşam biçimlerini  zorla  değiştirme ihtiyacı, yer ve zaman açısından tarihteki sömürgecilerin kolonilerinkinden farklı olsa da, Çin’in Çin devlet baskısı altında  Uygurların yaşam ve  hayat  mekanlarını Çinleştirmeye zorlamasının Uygurlar için Çin’in en büyük sorunlarından biri olduğu sonucuna varıyorum.  Bu uygulama Çin yönetiminin Uygur bölgesini modern zamanlarda kolonize etme prosedürlerin başlangıcıdır.”

https://www.rfa.org/uyghur/xewerler/xitaylashturush-09142021164315.html