DOĞU TÜRKİSTAN

Doğu Türkistan

Doç.Dr.Bekir AYAZ

MS 742 840 Yılları arasında, bugünkü Moğolistan, Rusya, Kazakistan ve Çin topraklarında hüküm süren Uygur Kağanlığının bakiyesi olan Doğu Türkistan (Uygur) Türkleri halen şişli escort Çin Halk Cumhuriyeti’nce ‘Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ adı verilen bölgede yaşamaktadırlar.
Çin Hükümeti tarafından Doğu ‘ Türkistan’ ifadesinin kullanılması, ayrılıkçılık Pan-Türkizm korkusundan, yasaklanmıştır.
Bölge zaman zaman Çin hâkimiyetine girip çıkmış hatta 1932 ve 1944 yıllarında kısa süreli ‘Birinci ve İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyetleri’ kurulmuştur.
Çin ordusunun 1949 da Doğu Türkistan’a girmesiyle Çin zulümleri başlamıştır. Doğu Türkistan Türkleri bu zulümlere karşı direnişe ve protestolara başlamış olmasına rağmen Çin ataşehir escort her seferinde şiddetli bir şekilde bu direnişleri bastırmıştır.
Direniş önderleri İsa Yusuf Alptekin(1901-1995) Mehmet Emin Buğra(1901-1965)1949 yılına kadar bölgede mücadelelerini sürdürmüş, Çin Ordusunun Doğu Türkistan’ı işgal etmesinin ardından, Hindistan yoluyla Türkiye’ye sığınmışlardır. Her iki önder de ölümlerine kadar Doğu Türkistan Bağımsızlık mücadelesini kurdukları dernekler ve çıkardıkları dergilerle savunmuşlardır.
Çin’in baskıcı rejiminden kaçabilen Uygur Türkleri, 1949 Yılından itibaren, çeşitli ülkelere göç etmek zorunda kalmışlardır. Türkiye’ye ilk göç kafileleri 1953 Yılında gelmiştir.
Belirli periyodikler ile 1977 Yılına kadar devam eden göçler neticesinde, Türkiye’de yaşayan Doğu Türkistan (Uygur) Türklerinin nüfusu 30.000 kişiye yaklaşmıştır.
Temmuz 2009 tarihinde Doğu Türkistan’ın başkenti Urumçi’de Uygurların öldürülmelerini protesto etmek maksadıyla yapılan gösteriler yer yer büyük etnik çatışmalara dönüşmüştür.
Uygur Türklerinin protestolarına Çin güvenlik istanbul escort güçleri sert karşılık vermiş, adı konulmamış bir katliam yaşanmıştır. Çatışmalarda resmi rakamlara göre, 184 kişi hayatını kaybetmiş, 1680 kişi yaralanmıştır. Ancak, gerçek rakamlara göre ölü sayısının 1000’in üzerinde olduğu ifade edilmektedir.
Çin’in Doğu Türkistan’la ilgili her konuyu örtbas etmesi ve karartma politikası bu olaylarda uygulanmış ve Dünya Kamuoyu nezninde gerçekler Günümüzde Uygur Türklerinin sesini seçilmiş kadın liderleri Rabia Kadir (1947-Altay) duyurmaktadır.
Bu kahraman Uygur kadını 2005 Yılında Dünya Uygur Kurultayı Başkanı seçilmiştir. Çin’in Doğu Türkistan politikasını her platformda ağır bir şekilde eleştiren ve Dünya kamuoyunun baskısı neticesinde hapisten çıkarılan Rabia Kadir, ABD’ye iltica etmiştir. Halen çeşitli ortamlarda Doğu Türkistan’ın durumunu ve yapılan insan hakları ihlallerini anlatarak, konunun Dünya kamuoyunda sıcak tutulmasına çalışmaktadır.