NEW YORK TİMES : ÇİN’İN “YENİ KUŞAK-YOL“ PROJESİNDEN ESAS AMACI DOĞU TÜRKİSTAN

Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)

Çin İşgal yönetiminin Doğu Türkistan’daki  son insanlık dışı  baskı ve zulüm uygulamaları ile  cinayetleri,uluslar arası toplumun ve dünya medyasının dikkatini çekmeyi sürdürüyor. Çin’in 2012 yılında ilan ederek uygulamaya çalıştığı “Çin,Rüyas – Yeni İpek Yolu –  Bir Kuşak-Bir Yol” ve benezeri  projelerinin aslında Çin’in  taşma ,yayılma ve bu projelerin  geçtiği ülkeleri sömürgeleştirme  olduğu konusundaki görüşler ağırlık kazanmaya başladığı görülüyor.  Çin’in  bu projeler ile birlikte hiç dillendirilmeyen  ve sinsice gizlenen amaç ve hedefleri konusunda çeşitli yorumlar dünya medyasında gündeme   gelmeye devam ediyor.

Bu  yorumların  en önemli ve dikkat çekici olanı ise,   04 Kasım 2017 tarihinde ABD.’nin önde gelen ve  prestji yayın organlarından biri olan New Yoruk Times gazetesinde  “Çin İle Rusya Arasında Gizli Rekabet”  başlığı ile yayınılanmış bulunuyor.   Bu makalenin yazarı ise, ABD’li bir Siyaset  bilimci  ve aynı zamanda “Yeni Amerika Güvenlik Merkezi” adlı bir kuruluşun üsü düzey yöneticisi  kıdemli Danışmanlarından Robert Caplan olup, o makalesinde   “Çin’in yeni İpak Yolu projesinin Çin’in Avrasya coğrafyasını tek başına kontrol etmek ve Rusya’yı bu bölgeden  kesin  olarak kovmak ve Uygurların yaşadığı Doğu Türkistan bölgesini daha sıkı kontrol ve etkisi altına almak amacı taşıdığını  bildirdi.
ABD.’li Siyaset bilimci ve Güvenlik uzmanı Robert Kaplan Çin ile Rusya Arasındaki Gizli Rekabet” başlıklı yazısında  şunları yazıyor ;  “ Çin’in bu projelerinden esas amacı Avrasya kıt’asını tek başına kontrol etmek ve Rusya’yı bu bölgeden uzaklaştırmak temeli üzerinde kurgulanmıştır. Çin Liderliğinin ipek yolu ve diğer bölgesel projelerinin  amacı, sadece tek değildir. Çin, bu projelerini ortaya atarken  kendisinin bir kaç  türlü   amacına hizmet etmesi için planlanmıştır. Çin,Doğu Türkistan’daki kontrol ve işgalini ebedileştirmek için bu ülkeyi bu projelerle kuşatmak istiyor. Bu ülkeyi Kara,demir yolları,petrol ve doğal gaz boru hatları ile Pakistan başta diğer komşu Türk Cumhuriyetleri ile kuşatarak bu ülkeyi  Çin’in bir parçası olarak daha de geliştirmek ve  bu yolla Orta Asya Cumhuriyetlerine komşu bu ülkede yaşayan Müslüman Uygurları  batı’dan de  kuşatma altına alarak istiyor.

Çin’in Siyasi Hırsı,Rusya Gibi İç Sorunlarından Kaynaklı
Çin’in geleceğe yönelik geleneksel jeopolitik hırsı Rusya ile büyük oranda benzerlik göstermektedir. Çin’in bu hırsı Rusya ile aynıdır ve iç sorunlarından ileri gelmeketedir. Çin’in en zayıf halkası batı sınırlarında yer alan halkı Müslüman ve Türk olan Doğu Türkistan’dır. Doğu Türkistan’da yaşayan Uygurlar ile Orta Asya Cumhuriyetlerinde yaşayan Türk halkları hem Türk hem de Müslüman olarak aynı  ortak değerleri paylaşan halklardır. Doğu Türkistan aynı zamanda Uygurların tarihi ana yurdudur.Etnik Çinliler   bu bölgeye her zaman endişe ile bakagelmişlerdir.

Çin’in Türk Cumhuriyetleri ile yakınlaşması Onların  Uygurlara Desteklerini   engellemek
Çin’in Türkistan Cumuhuriyetlerini de “ Bir Kuşak-Yol” projesine dahil etmesindeki esas amacı, bu devletleri ekonomik ve siyasi yönden kendisine yaklaştırarak kontrol altına almaktır. Çin bu yolla Uygurların kardeşleri olan bu Cumhuriyet halklarının  onların  Çin’e karşı isyanlarında desteklemelerini önlemek içindir. Eğer Çin yönetimi Doğu Türkistan’daki yönetim organlarını reforme etmez ve yönetim tarzlarını  daha olumlu ve uygun hale getirerek iyileştirmez ise, Çin’de ve Doğu Türkistan’daki sosyal,milli ve dini gerginlikler daha çok aratacak ve büyük krizlere sebep olabilecektir.

Bana göre Çin’in “Yeni Kuşak –Yol ve İpek Yolu “ gibi projelerinin başarılı şekilde gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini  Orta Asya’daki gelişmeler değil, Çin’de olacakların sonucu belirleyecektir.