DOĞU TÜRKİSTAN TARİHİNİN KARANLIK SİMASI ABAK HOCA VE TÜRKİYE’DEKİ BENZERLERİ

Yücel TANAY

Türk dünyasında emperyalizmle işbirliği yapan hoca lakaplı çok hain çıkmıştır.Bunun örnekleri Türkiyede ulusal kurtuluş savaşında ingiliz hakimiyetini ve Yunan işgalini savunan İskilipli Atif…vs. Günümüz Türkiye’sinde ABD ve haçlı işgalini savunan Fetullah Gülen gibi Doğu Türkistan’da da Apak Hocadır.
Doğu Türkistan tarihinin en karanlık dönemi ‘’Hocalar’’ dönemidir. Yobazlığın galip geldiği aydınlanmanın olmadığı cehaletin iktidarda kalmak için dış güçlerle ittifak yaptığı bir dönemdir.
Bu dönem 16.yüz yıl sonu ve 17, yüz yıl başlarıdır. Doğu Türkistan’da cehaletin ve halen devam eden esaretin tohumlarını bizzat eken halk Arasında Appak Hoca olarak bilinen (Farsca Afak )Hidayetullah ise bu hocalardan en önemli bir örnektir:
Hidayetullah’ın Soyu Fergane’de dünyaya gelen ancak Mekke’ye kadar uzandığı söylenen Mahtumi’ye dayanır . Babası Yusuf ile birlikte Saidiye Hanlığına Abdullah Han döneminde (1638-1668) gelmiştir. Yarkent hanlığına daha önce gelmiş olan hocalarla arasında Han’a yakın olma, saraya dalma, daha doğrusu iktidara sahip çıkma kavgası başlamıştır. Hidayetullah 1677 yılında Saidiye Hanlığının son hanı olan İsmail Han tarafından kovulur ve sonra Keşmir yolu ile Tibet’e varır . Budist lider . Dalaylamadan askeri yardım ister. Lama bu isteği kabul eder ve kendi öğrencisi olan Kalmukların hanı Galdan’a mektup yazarak bu isteğin yerine getirilmesini ona havale eder. Bu fırsatı ala bilen Galdan başında Appak Hoca ve komutanları ile 12.000 kişilik kalmuk ordusunu Yarkent’e gönderir. Bu çağ Cungar Hanlığının güçlü olduğu dönem olup, Ismail han’ın askeri gücü bu savaşı kazanmaya yetmez. Böylece Müslüman Afak Hoca , Putperest Kalmukların desteği ve kollaması ile Yarkent hanlığını yıkmış , Altışehir’in Hanı olmuştur.

Saidiye devletine  Karşı Düşman  İle  İşbirliği Yapan Vatan Haini  Abak’in Kaşgar’daki Türbesi (Çinliler Bu Hain’in Mezarını Yıkmadıkları gibi restore edip koruyorlar.)

Appak Hoca Hidayetullah iktidara geldikten sonra ilk iş olarak başta Aydınlar, Sanatkarlar , ozanlar olmak üzere bütün muhaliflerini kılıçtan geçirmiştir. Şair ve musikişinas Melike Amannisa Hanım ve diğer Musikişinasların sanat eserlerini yasaklamış ve şeriat gereği diye ateşe vermiştir. Öte yandan Kalmuklara diyet olarak her yıl 3.5 ton gümüş vergi ödenmiştir ki her ailenin ortalama gelirinin %55 kısmına denk gelmektedir. Bu uygulamalar Appak Hoca öldükten sonra da devam etmiş, halk hem maddi hem manevi çöküntüyaşamıştır. Ayrıca Hocalar arasındaki iktidar kavgası halkı Aktağlılar ve karatağlılar olarak ikiye bölmüştü Bu gelişmeleri fırsat bilen Çin -Manço 1755 yılında hem Kalmuklar hem Hocaların üzerine asker göndermiş 1757 yılında Doğu Türkistan üzerindeki ilk istilasını tamamlamıştır.
Hocaların en çok nüfuz ettiği yöre altışehir olup, Hocaların altı şehirde bulunan 33 mezarından en ünlüsü Kaşgar’da bulunan Appak hoca (1626- 1694) mezarıdır. Bu mezar devlet tarafından koruma altına alınmış 1.Dereceden anıt değerindedir. Doğu Türkistan’nın işğalinde büyük emeği geçtiği için Çin devleti Appak hoca mezarına özel ihtimam göstermekte . Çin’den ve Dünyanın çeşitli Bölgelerinden gelen Turist Kafilesine bu mezarlık mutlaka gösterilir. Doğu Türkistan Türklüğünün halen süregelen esirlik döneminin tarihi işte bu Appak Hoca adıyla başlamaktadır. Bugünkü acı gerçek ise şudur: Farsça “alem” anlamına gelen “afak” sözcüğü ile “Hoca” sözcüğü birleşince “Alemin Hocası” anlamına gelir. Ancak Uygurca “Apak” olarak telaffuz edilmiş olup, Uygurlar “bem-beyaz” anlamında “appak” olarak algılamış ve Kara bahtının mimari olan bu hocanın mezarına “Appak Hoca”diye tapmışlardır. Tibet’li Dalayş Lama’nın verdiği Budist ünvanı olan “Abak hoca”   adını  Müslümanlara  yani “Alemlerin hocası” diye  yutturan bu  inanç sömürücüsü  meczub  Hidayetullah’ın Doğu Türkistan’ın Çin istilasına uğramasına, Uygurların esaret ve cehalet batağında çırpınmasına sebebiyet veren bu meczup , cehaletin emperyalizme uşaklığına en büyük örnektir.21.yüzyıldaki  Türkiye’nin   FETÖ TERÖRİSTBAŞI belası gibi o da 17.asırdaki Doğu Türkistan’da  alçak ve işbirlikçi    Abak  bir Terörist  ve vatan hainidir.
Tabii ki tüm Doğu Türkistanlı alimleri bu hainle aynı kategoriye koyamayız, Doğu Türkistan’ın bağımsızlığı için çalışmış bu uğurda canlarını veren Doğu Türkistanlı İslam alimlerini saygıyla anıyoruz!
Not:Bu çalışma Dr. Ferhat Kurban TANRIDAĞLInın (DOĞU TÜRKİSTAN’IN İÇİNDE BULUNDUĞU ACI DURUMUN OLUŞMASINDAKİ TEMEL NEDENLER)adlı Uygurnet’te yayınlanan yazısından oluşturulmuştur.