REUTERS : MISIR, DÖNMEKTEN KORKAN UYGUR ÖĞRENCİLERİ ZORLA ÇİN’E TESLİM EDİYOR

Dünyanın önde gelen Haber Ajanslarından REUTERS’ın Kahire muhabiri Lisa Barrington tarafından ingilizce olarak kaleme alınan, Reeturs’in Pekin muhabiri Ben Blanchard ve Christian Shepard ile Kahire’deki temsilcileri Eric Knecht, ve Mark Heinrich tarafından de bilgi olarak desteklenen ve onların katları ile hazırlanan bu yazı REUTERS’teki orjinalı esas alınarak turkistantimes.net tarafından yayınlanmıştır. Onjinalı ingilizce olan bu haber-analiz uyghurnet.org okuyucuları için TİLMAÇ tarafından Türkçeye tercüme edilerek aşağıda yayınlanmıştır. Sayın Lisa Barrington ve çalışma arkadaşlarına teşekkür ederiz.(UYHAM)

thumb

Lisa Barrington (REUTERS – KAHİRE)
Mısır yetkilileri, geçtiğimiz haftadan itibaren Mısır’da yaşayan Müslüman Uygurlardan onlarca öğrenciyi gözaltına alarak hapsetmiş buluyor. İnsan Hakları İzleme Örgütü(HRW) Uygur öğrencilerin Mısır yönetimince tutuklanarak Çin’e zorla geri gönderileceğinden endişe ettiğini açıkladı.
Mısır yönetiminin bu tutuklama furyası 02 Temmuz 2017’de başladı. New York merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü Mısır Polisi’nin büyük çoğunluğu erkeklerden oluşan bu Uygur öğrencileri Kahire’deki dükkan, restoran ve öğrenci barınaklarıyla baskınlar yaparak gözaltına aldığını bildirdi.
Uygur Öğrenciler Reuters’e verdiği demeçte, tutuklamalar başladıktan sonra ülkeden kaçmaya çalışırlarken, bu Uygurların bazılarının Kahire ve İskenderiye havaalanlarında gözaltına alındıklarını de açıkladılar.
Bu konuda şimdiye kadar Mısır yetkililerinden bir açıklama yapılmadı.
Uygurlar Türk dilinin ayrı bir lehçesini konuşuyor ve Çin’in uzak Kuzey batı bölgesi olan Doğu Türkistan’da (Sincan’da) yaşıyorlar . Son birkaç yılda bu ülke’de yoğun etnik çatışmalar meydana geldi ve bu şiddet olaylarında yüzlerce kişi hayatını kaybetti. Bölgenin tarihi sakinleri olan ve sayılarının yaklaşık 10 milyon olduğu öne sürülen Müslüman Uygurlar ile sonradan bölgeye göç ettirilen etnik Han Çinlileri arasında bir sürekli çekişme ve gerginliklere sahne olmaktadır.
Çin Hükümeti şiddet olaylarına ayrılıkçı İslamcı militanlar tarafından çıkarıldığını öne sürüyor.Ancak Uygurlar ve diğer Müslüman etnik guruplar etnik çatışmalara sebep olarak Çin yönetiminin etnik gurupları etnik ayırımcılığa tabi tutması ve onları merkezi Çin’e sürgün ederek vatanlarından uzaklaştırması olduğunu söylüyorlar. Müslüman Uygurların dini ve kültürü üzerindeki Çin baskı ve denetimlerini sıkılaştırmasının etnik ve dini öfkenin daha da artmasına sebep olduğunu ifade ediyorlar.
Çin yönetimi ise, bölge’de bu yöndeki iddiaları reddediyor ve bölgede herhangi bir rutin baskının söz konusu olmadığını sürekli ileri sürüyor ve bu iddiaları devamlı olarak reddediyor.
Son aylarda Çin hükümeti yurt dışında öğrenim görmekte olan Uygur öğrencilere Mısır da dahil, ülkelerine geri dönmelerini emretti ve Çinli yetkililer bu öğrencilerin aile üyelerini tutuklayarak çocuklarının geri dönmelerini sağlamaları için onlara baskı yapmaya başladı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü ; Mısır Uygurları Kitlesel Olarak Tutukluyor

İnsan Hakları İzleme Örgütü Asya araştırmacısı ve Sorumlusu Maya Wang Reuters’e verdiği demeçte bu konuda şunları ifade ediyor ; İnsan Hakları İzleme Örgütü, bu hafta Mısır makamlarının bu ülkede bulunan Uygur öğrencileri kitlesel olarak gözaltına almıştır ve bu Uygur öğrencilerini akibetleri hala belirsizliğini korumaktadır. Bu tutuklama furyasının esas amacı ve nedenleri pek açık değildir. Ancak Müslüman Uygur öğrencilerin birçoğunun sınır dışı edilmek üzere tutuklandıkılarını ve bunların ileride tehcir edileceğinden şüpheleniyoruz” dedi.
Uygur Öğrenciler Türkiye’ye Kaçıyorlar
Gerçek adını Çin’deki ailesinin zarar göreceği endişesi ile gizleyen ve adını Abdullah olarak açıklayan bir öğrenci Çarşamba günü Uygurların tutuklandıkları haberini duyduktan sonra yaklaşık 20 kişi ile birlikte kadınlar ve çocuklar da dahil olmak üzere uçakla Türkiye’ye kaçtığını açıkladı.
Reuters,’e konuşan Uygur Abdullah diğer Uygurların kendileri kadar şanslı olmadıklarını “Mısır polisinin Perşembe günü hava alanında yaklaşık 30 kişiyi göz altına alarak tutukladığını ve bunların Çin’e iade edileceklerinden endişe ettiğini de bildirdi. Uygur öğrenci Abdullah bu bilgileri Wahtsapp üzerindeki bir Sohbet platformunu kullanarak Reuters (bizim) ile paylaştı.
Öğrenciler ve aktivistler tarafından sosyal medyada paylaşılan videolarda , Uygur öğrenciler olduğu söylenen bazı Doğu Türkistanlı kişilerin hareket eden bir kamyonun arkasına kelepçelendiği görülüyor.Diğer videolarda ise, Uygurlar gurubun gözaltına alındıktan sonra yere çömeltildikleri ayrıca bunların bir kısmının ise ayakta bekletildiği görüntüleri yer alıyor. Ancak, Reuters, bu videoların içeriğinin doğru ve bağımsız olduğun doğrulaybilmiş değil.

Uygur Öğrenci : Mısır Uygur Öğrencileri Çin’e Göndermeye Hazırlanıyor
Bir diğer görgü şahidi ve Fakhr al-Dina Razi adını kullanana bir Uygur gördüklerini şöyle anlatıyor ; ” Mısır Polisi Çin pasaportu taşıyan Uygurları polis karakoluna getirdiler ve şimdi onları Çin’e göndermeye hazırlanıyorlar.Çin yönetiminin onları terörle suçlayacakları kesin,Onları Çin’e geri gönderirlerlerse bu Uygur öğrenciler ya hapsedilir ya da idam edilebilirler.
Kahire’nin el-Azhar Üniversitesi’ndeki Uygur öğrenci olan Razi, Kahire’de kalırken, Mısır’da yaşayan Uygur topluluğu Çin’de kendilerinden bekleyen kaderi çok iyi bildikleri için Whatsapp aracılığıyla haberleşiyorlar .Bir birlerinden çok çekiniyor ve korkuyorlar.” dedi.
Uygurların Mısır’daki İslami Çalışmaları
Abdullah adını kullanan ve Watssap üzerinden bizlere bilgi veren Uygur öğrenci Kahire’nin tarihi El-Azhar Üniversitesi’ndeki Arap ve İslam Araştırmaları çalışmalarına 2011 yılında başladığını belirterek şunları ifade etti ; “ Biz kendi ülkemizde bu tür çalışmaları yapamıyoruz. Zira bu tür dini çalışmalar Çin’de yasaklandı.” Dedi.
Abdullah sözlerine şöyle devam etti ; “ Kahire’de yaşamak ve öğrenim görmek için Mısır ve Çin’den gerekli izinlerin hepsine sahibim. Ancak buna rağmen, Çin yönetimi geçen yıldan itibaren Uygur öğrencilerine yurtdışında öğrenim görömelerini yasakladı ve ailelerine de hala Çin’de bastı ve tehdit uygulumaya başladılar.
Abdullah, bu nedenle Çin’de bulunan ailesiyle yaklaşık bir yıldır telefonla hiç konuşmadığını söyledi. Ayrıca, Çinli yetkililerin yurt dışındaki öğrencilere para gönderen kişileri tutuklamaya başladığını söyledi.

Abdullah’in hikayesi, Mısır’da öğrenim gören Uygur öğrencilerin ortak ve tipik bir sorunu ve çıkmazı olduğu de kesin.

Abdullah’ın Anlatımı İle Uygurların Sorunları ana Hatları İle Şöyle ;

Bazı Uygur öğrenciler baskı altına alındı, ailelerine uygulanan tehdit ve şantajla güçle Çin’e geri dönmeleri istendi.
Memleketinde bulunan Aile ve yakınlarımıza yapılan baskı ve tehdit sonucu bazı Uygur öğrenciler Doğu Türkistan’a geri döndü.
Bazıları ise, Mısır’da kalmayı tercih etti.Bazı öğrenciler ise, bu sonucun başlarına gelebileceği endişesi ile Türkiye gibi çevre ülkelere giderek yerleştiler.
Çin’e geri dönenlerden bir kısmı ise, ağırlıklı olarak İslami çalışmalarından dolayı aşırı dincilikle suçlandı ve tutuklanarak cezaevlerine kapatıldı.
Geçtiğimiz haftadan itibaren Mısır Polisinin bu Ülke’de öğrenim gören Uygur öğrencileri aniden ve toptan tutuklaması Uygur öğrenciler için beklenmeyen bir sürpriz oldu.
Mısır’dan ayrılamayan ve Türkiye ve diğer ülkelere gidemeyen Uygur öğrenciler ise ,Mısır Polisine yakalanmamak için evlerini evlerini terk ettiler.
Mısır’dan kaçmayı başaran ancak isim vermekten çekinen bir diğer el-Azhar öğrencisi, eğitim ve öğretim ve bilimsel çalışmalarına devam etmek istediğini söyledi. Ancak.mevcut ortamda Mısır’a dönmenin tehlikeli belki de imkansız olduğunu de belirtti.

Çin Uygur Öğrencilerin Mısır’da Tutuklanmasını İnkar Ediyor
06 Temmuz 2017 Perşembe günü Pekin’de basın toplantısı düzenleyen Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Geng Shuang, Uygurların tutuklanması ile ilgili olarak Reuters’in sorusuna karşılık “ Tutuklanma olayının gerçek olup olmadığı hakkında bir bilgi yoktur.Şu anda bildiklerime göre, Mısır’daki Çin Büyükelçiliği veya konsolosluk görevlilerini Mısır Makamlarını bu konuda bilgi almak için ziyaret etmiş değil.” Şeklinde cevapladı ve ayrıntı vermekten kaçındı.
Mısır’ın resmi basının da çıkan haberlere göre, 2016 yılının Eylül ayında Mısır İçişleri Bakanlığı ve Çin KamuGüvenliği Bakanlığı arasında her iki tarafın teröre karşı yürüttüğü mücadele ve yakın güvenlik konusundaki işbirliğini içeren bir teknik işbirliği anlaşması imzaladığı bilgisi yer aldı.

Uygurlar Ülkelerindeki Çin Zulmünden Kaçıyorlar
Doğu Türkistan’daki Çin baskı ve zulmünden kurtulmak için geçtiğimiz yıllarda yüzlerce, muhtemelen binlerce Uygur gizli ve kaçak yolları kullanarak Güneydoğu Asya üzerinden büyük Uygur diasporasının yaşadığı Türkiye’ye gitmiştir.
Temmuz/ 2015’te Tayland yönetimi kendilerine sığınan yaklaşık 100 kadar Uygur ‘u Çin’e teslim etmiştir. Bu hareket, Türkiye’de büyük öfkeye yol açmıştır. Büyük gösteriler düzenlenerek bu geri verme olayı protesto edilmiştir. ABD başta AB.ülkeleri ile İnsan hakları örgütleri geri verilen bu Uygur Müslümanların potansiyel bir suçlu olarak görüldüğünü ve bunların kötü muamelelere uğrayabileceklerinden korktuklarını ifade ettiler. Çin daha sonra bu Tayland’ın kendilerine teslim ettiği bu grubun bazılarının “terör” şüphelisi olduklarını ve cezalandırılacaklarını açıkladı.
İnsan hakları İzleme Örgütü : Mısır’in Uygurları Çin’e Teslim Emesi İnsanı Değil
ABD.merkezli İnsan haklarını İzleme Örgütü(HRW) Asya İşleri Sorumlu Wang konu ile ilgili olarak şunları ifade etti : “ İade edilen insanların Çin’de işkenceye tabi tutulması, sessiz ve sedasız ortadan yok olması çok sık rastlanan ve çok tartışılan bir sonuçtur. Uygurların keyfi olarak gözaltına alınması ile geçmişteki zorla geri gönderme vakalarındaki adli işlemlerin siyasi niteliği, sınır dışı edilince bu kişilerin işkence ve kötü muamele riski altında olacağı yönünde ciddi kaygılar uyandırmaktadır.Bu nedenle Mısır yönetimi bu Uygurları Çin’e teslimi etmemelidir.”dedi.

Kaynak : http://turkistantimes.com/en/news-1737.html