UYGUR KAĞANLIĞI’NA AİT TUVA CUMHURİYETİ’NDE BULUNAN POR-BACİN UYGUR KALESİ

Uygur Haber ve Araştırıma Merkezi (UYHAM)

Rusya Federasyonuna bağlı Tuva Özerk Cumhuriyeti’ne bağlı Tirköl bölgesi’nde 8.yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen   ve Uygur Türklerinen kurduğu Uygur Kağanlığı’na ait muhteşem Por-Baçin Kal’ası bulunmaktadır.Bu kal’anın bu bölge’de hüküm süren Uygur Kağanlığı tarafından inşa edilmiş olduğu tesbit edilmiştir. Moğolistan sınırına 10 km.uzaklıkta bulunan bu Kal’anin yüz ölçümü yaklaşık 4 bin ( yaklaşık 4 hektar) M2,büyüklüğünde olup. Kal’a dikdörgen şeklinde inşa edilmiştir. Çok nefis sütunlar,harika süslemeler ve çifte merdivenler ile  zamanın  çok güzen bir şekilde tezyin edilmiş olan  bir Saray, evler,tapınakalar yer almıştır. Bu kal’a’da bulunan Han Sarayının özgün Türk-Uygur bina ve inşaat üslübünü yansıtıyor. Bu kale-şehir’in ortasınıda yer alan çok mükemmel olarak yapılan büyük binanın Uygur Kağanlığı devrindeki bir Mani dini Tapınağı olduğu tahmin ediliyor.

Uygur Kağanlığı ve Por Bacin Kal’ası hakkınıda Sayın Timur Devletov dünyanın merkezi Tuva Cumhuriyeti adlı makalesinde şunları yazmaktadır ;
” VI. – VIII. Yy’larda Tıva Türklerinin yaşadığı topraklarıTürk Kağanlığının dahilindeydi. Bu devirde kadim Türklerde ortaya çıkan eski Türk yazısı ile meydana getirilen bir çok yazıt üzerinden yazının Tıva’da da yaygın olduğunu görebilmekteyiz.
Tıva’da, aralarında yerli sakinler tarafından “Cengiz han Yolu” ve “Por Bajin” isimleri verilen kalelerin de bulunduğu savunma amaçlı kale sistemleri ile hendeklerin ortaya çıkışı Uygur Kağanlığı (VIII-IX.yy.) dönemine rastlamaktadır. Orta Çağlarda Tıva üzerinden Büyük İpek Yolunun geçtiğinin yanı sıra bu yolun geçmesinin asıl habercisi olan ön koşullar Milattan ta bin yıl öncesi oluşmaya başlamıştır ki, bu görüşü destekleyen ve kanıtlayan birçok delil-buluntu İskit dönemine ait kurganlarda gün ışığına çıkarılan çok sayıdaki ithal mal ve üründen ibarettir.
XIII. yüzyılda bölgeye savaşla gelen Moğol orduları buradaki yüksek Kırgız medeniyetini yok ederek bölgedeki sulama sistemi, kültür ve ekonomi, eski Türk yazı sistemini çökertmiştir. “(Kaynak :  https://stratejikoperasyon.wordpress.com/page/673/?mon=1&yr=2015)

Çin Kralı, Öz kızı Prenses Ninggou’yu   Uygur  Kağanı Boku Kağan’a Eş Olarak Sunuyor 

8.yüzyılda en güçlü dönemini yaşayan Uygur Kağanlığı’nın Çin’in kuzeyindeki Tang Sülalesinde  iç karışıklıklarla boğuşan Tang Kralının yardım talebi üzerine Çin’e askeri müdahalede bulunmuştur. Çin’de Unglung-Söygin olarak anılan büyük isyanın bastırılmasında Tang Sülalesi’ne yaptığı büyük yardımdan dolayı Çin Kralı kendi Kızı Prenses Ninggou’ya ödül ve minnet ifadesi olarak Uygur Kağanına eş olarak sunmuştur. Tang Kralı kızını kalabalık bir Kafile ile Uygur Kağanlığı’na yollamış ve Uygur başkenti’nde büyük törenle karşılamıştır.Uygur Kağanı Boku Kağan Çin Kralının kızını  eş olarak kabul etmiş ve büyük bir düğün yaparak evlenmiştir. Çinli Uygur Kağanlığı Melikesinin de bu Kal’da bulunan Har Sarayında kalmış olduğu tahmin edilmektedir.

Uygur Kağanlığı Haritası (M.7-9.yüzyıllar arası)

Por-Bacin Kal’ası Rus Arkeologları tarafından 1891 yılında keşfedilmiştir.Daha sonra kale habarebeleri üzerinde yapılan araştırma ve incelemelerde Kal’as’nın meydana gelen büyük bir yangın sonucunda tahrip olduğunu göstermiştir.

Kaynak :  Sosyal Medya (Uygurca)