Son Dakika
Uygur Haber ve Araştırma Merkezi(UYHAM)
Hindistan yönetimi’nin bu ülke’de yapılacak “Çin Baskısı Altındaki Milletlerin İnsana Hakaları İhlalleri” konulu Konferans için davet edilen Uygur Aktivist ve Dünya Uygur Kurultayı İcra Komitesi Başkanı Dolkun İsa’nın Vizesini iptal ettiği açıklandı.
Hindistan’in Himayala doğların eteklerinde yer alan ve Sürgün’deki Tibet hükümeti’nin merkezi konumundaki Dramsala Kentinde 28 Nisan -01 Mayıs 2016 tarihileri arasında yapılacak söz konusu toplantı için 2 Doğu Türkistanlı aktivist davet edilmis ve vize verilmişti. Ancak,Hint yönetimi, Çin’in başkısı ile 23 Nisan 2016 Cumartesi günü aldığı yeni bir kararla Dolkun İsa’ya verilen vizenin iptal edildiğini açıkladı.
İptal kararının bir süre önce Çin Dış İşleri Bakanlığı sözcüsü Hua Cu’nun “ Dolkun İsa’nin Çin yönetimi tarafından interpol aracılığı ile kırmızı bülten çıkarılan bir suçulu olduğunu,tutuklanarak yargı’ya teslim edilmesi gerektiği” yolundaki iftira ve suçlamalarınin ardınıdan gelmesi dikkat çekici bulunuyor.Vize iptal kararının Hindistan’in Berlin Buyukelciligince Dolkun Isa’ya e-maille bildirildiği açıklandı.
DOLKUN İSA : HİNDİSTAN’İN VİZE İPTAL KARARI ÜZÜNTÜ VERİCİ
Kendisine verilen vizenin iptal edilmesinin ardından Ozgur Asya radyosu ile uluslar arası basına açıklamalarda bulunan Uygur Aktivist ve DUK. İcra Komitesi başkanı Dolkun isa; şunları söyledi “ Hindistan,Doğu Türkistan’in tarihi komşusu,Hint halkı ile , Doğu Türkistan Türkleri arasından yüzyıllara dayanan iyi komşuluk ve dostluk ilişkileri mevcuttur. Ayrıca, tarihten beri Hindistan, Uygur Türklerinin samimi bir dostu olarak bilinmektedir.Biz Hindistan yönetimi ve halkına son yıllarda kendisine sığınan Uygur Mültecilere sığınma hakkı vermesini ve onlara ,diğer komşularımızın aksine,Çin’i teslim etmemesini de minnet ve şükranla karşılıyoruz.Ancak,biz Dramsala’daki toplanti’ya katılmam için bize daha önce verdiği vize’yi Çin yönetimi’nin baskısı ile iptal etmesini esefle karşılıyor ve bu durumdan büyük bir üzüntü duyduğumuzu belirtmek istiyorum.” şeklinde konuştu.
TARİHİ SÜREÇTE HİNDİSTAN – DOĞU TÜRKİSTAN İLİŞKİLERİ
Hindistan ile Doğu Türkistan tarihi ipek yolunun üzerinde yer alan çok yakın komşu ülke olarak bilinmektedir. İki ülke arasında dini,kültürel,ekonomik ve siyasi ilişkiler aralıksız devam etmiştir. Doğu Türkistan’da 1514-1668 yılları arasında Yarkent başkentlı kurulan Yarkent Saidiye Hanlığı’nin kurucusu Sultan Sait Han aynı zamanda Hindistan’da Bübür İmparataorluğunun kuran Muhammed Zahiruddin Baburşah’ın kuzenidir. Sait Han, Babür İmparatorluğunun Dehli’den önceki başkenti Kabil’de bir süre kalmıştır.Daha sonra burada topladığı Kuvetlerle Doğu Türkistan’a geçerek Saideye devletini kurmuştur.Çin’den başlayan ipek yolunun güney hattı Tekelemakan’ın güneyini takip ederek Kökart ve Sus geçitlerini takip ederek, Hindistan’ın Bombay Limanı’nda son buluyordu. Buhara ve Kazan Medreselerinin Bolşevik ihtilalından sonra kapanması üzerine İslam dini eğitimi almak isteyen Uygur din bilginleri Hindistan’a gelerek Diyoben başta bir çok Medrese ve üniversitelerde eğitim görmüşlerdir.Bunların en önemlilerinden biri ise, 1920’lı yıllarda Doğu Türkistan’da modern eğitim ve öğretimin öncülerinden ve Uygur Türklerini Hiristiyan yapmaya gelen İsveçli Misyonerlere karşı kıyasıya savaş açan büyük Dini Alim Abdulkadir Abdulvaris Damollam’dir. Pakistan’in manevi kurucularından büyük Din bilgini Mevlana Azad Kalan’in ders ve Mederese arakadaşıdır. 1927 yılında kendisi İşgalcı Çin’in işbirlikçisi ve Vatan Haini Helim Mezin(Halim Müezzin) tarafından şehit edildiğini duyunca teessüründen ağladığı ve dudaklarını ısararak kanattığı söylenir. Ayrıca,Hindistan Doğu Türkistan Türklerinin Batı ile teması açılması ve özellikle İngiltere ile o devirde İngiltere sömürgesi olan bu ülke üzerinden gerçekleşmiştir. Pakistan ve Hindistan’ın bağımısızlık mücadeleleri esnasında İngilizlerin takibinden kaçan Hintli Müslüman Aydınlar ve aktivistler Doğu Türkistan’a sığınmışlardır. Merhum Uygur dava insanı ve aktivisti Şekür Turan’in babası Dr.Abdulaziz Bey,bu bağımsızlık yanlısı aydınlardan birisidir. 1930’lu yılların sonunda Rus ve Çin baskısından ve 1949 yılında kızıl Çin istilası sonucunda Mehmet Emin Bugra ve İsa Yusuf Alptekin’lerin önderliğindeki 2 bin kişilik göç kafilesine Hindistan kucak açmış ve Türkiye’ye gelmelerine kadar kendilerine ev sahipliği yapmıştır.Son yıllarda kendilerine sığınan Doğu Türkistanlılara da üçüncü bir ülkeye gitmeleri şartı ile sığınma hakkı tanımaktadır.
Hindistan , ABD başta batılı ülkelerin bölgede sürekli problemler yaratan ve günden güne Saldırganlaşan Çin karşısında en büyük partneri,denge unsuru ve müttefiki olarak ön plana çıkarmaya çaba gösteriyor. Ancak,Hindistan’in bütün bunlara rağmen, son yıllarda sınır ihtilafları başta bir çok konuda Çin ile yakın temas diyalog ve işbirliği içinde olduğu gözleniyor.
BENZER HABERLER