Yurt dışında yürütülen Doğu Türkistan Milili Hareketinin en yetkili ve üst şemsiye  Kuruluşu olan Almanya merkezli Dünya Uygur Kurultayı’nin de içinde bulunduğu dünyanın çeşitli ülkelerinde faaliyet gösteren  50’den fazla  Doğu Türkistan Sivil Toplum Kuruluşları  Tayland  yönetiminin 08 Temmuz 2015’de kendisine  sığınan  109 Uygur mültecinin  Çin komünist yönetimine teslim etmesinin 8.yıl dönümü münasebetiyle  ortak bir bildiri yayınlayarak bu insanlık dışı o ve yüz kızartıcı  geri verme olayını kınadı. Ortak açıklamada  ilgili hükümetlerin  yıllardan beri Tayland’da haksız ve hukuksuz olarak gözaltında tutulan  52 Uygur mülteciyi   Çin’e iade etmeyecek  güvenli ve emniyetli bir üçüncü ülkeye  gitmelerine izin verilmesi talep edildi.

Ortak Açıklama  maddeler halinde şöyle ;

1.  Komünist Çin’in  işgalindeki  Doğu Türkistan’da  yaşayan Müslüman Türklere yönelik baskı,zulüm ve soykırım suçlarının  yükselişte olduğu ve diasporada yaşayan Uygur mültecilerin dahi  Çin baskı zulümünün devam ettiği ve Çin’e  teslimi veya  sınır dışı edilme riski altında  olduğu ve bu mültecilerin ve acil korunma ihtiyacı göz önünde bulundurulması  ivedi ve acil  temenni ve talibimizdir.
2. ABD Kongresi’nde, Çin’e sınır dışı edilme riski altındaki ülkelerdeki Uygur mültecilerin korunmasını isteyen bir yasa tasarısının kabul edilmesini şükran ile karşılıyoruz.
3. Kanada Parlamentosu  İnsan Hakları ve Göç Komitesi’nin hükümete Uygur sığınmacıların Kanada’ya kabulü ve  özel mülteci statüsü  verilmesini yönelik girişimlerinden büyük memnuniyet duyulmaktadır.
4.  2014’den  beri haksız ve hukuksuz olarak  sığındıkları Tayland’da göz altında tutulan  52 Uygur mültecinin Tayland’daki gözaltı merkezlerinde son derece kötü, insanlık dışı  yaşam şartlarında tutulmaktadır. Şimdiye kadar bu tutuklu Uygur mültecilerden içlerinde 3 yaşında bir erkek çocuk da dahil olmak üzere en az iki kişinin öldüğü  bilgisine ulaşılmıştır.  Diğerleri ise bu sağlıksız şartlarda  yetersiz  sağlık imkanlarından yararlandırılmaması ve tedavilerinin yapılamaması  sonucu fiziksel ve ruhsal istismara maruz kaldıkları ve hayatı  tehlike ve risk altında bulunmaları üzüntü vericidir.
5. Tayland’ta tutuklu bu mültecilerin yaşam koşullarının iyileştirilmeli  ve insanlık onuruna uygun yaşam şartları sağlanmalıdır.

Hatırlanacağı üzere , 2013 – 2015 yılları arasında, Çin’in  işgalindeki ana vatanları Doğu Türkistan’daki ÇKP baskı ve zulüm ve etnik ayırımcılık ve soykırım uygulamalarından  kaçan binlerce Uygur Türkü  Çin’in güneydoğu eyaletleri üzerinden  Güneydoğu Asya  ülkeleri Vietnam,Myanmar, Tayland,Kamboçya  ve Malezya’ya sığınmak zorunda kalmıştı.  Bunların büyük bir bölümünü  T.C.Devletimiz sahip çıkmış ve Türkiye’ye mülteci olarak  gelmelerini sağlamıştı.

En dramatik olay ise 08 Temmuz 2015’de Malezya’nın başkenti  Bang Kok’te meydana gelmişti. Tayland hükümeti Çin’den aldığı ekonomik  yardımlar  karşılığı 08 Temmuz 2015 gecesi  Çin’in  bu ülkeye getirdiği   özel bir uçaklarla  en az 109 Uygur  Türkünü başlarına siyah torba  geçirerek ve elleri ve kolları kelepçeli olarak  Çin’e teslim etmişti. Bu  insanlık dışı geri verme olayı o tüm dünya ülkelerince tepki ve lanetle karşılanmış ve ağır şekilde protesto edilmişti.

Tayland’in Çin’e iade ettiği bu Uygurların akibeti hakkında  şimdiye kadar sağlıklı hiç bir bilgi  alınamamıştır.